-
1 καθ-όλου
καθ-όλου, d. i. καϑ' ὅλου, wie es auch z. B. Dem. 18, 77 Plat. Men. 77 a, l. d., u. sonst geschrieben wird, bes. seit Arist. gewöhnlich, im Ganzen, im Allgemeinen, Xen. de re equ. 8, 1; τὸ καϑόλου, Arist. Eth. 1, 6, 1, der ἡ καϑόλου ἀπόδειξις der κατὰ μέρος entggstzt, Analyt. prior. 1, 1, auch int Ggstz von καϑ' ἕκαστα es gebraucht u. oft vrbdt καϑόλου εἰπεῖν. Auch Pol., καϑόλου γράφειν τὰς πράξεις, Ggstz κατὰ μέρος, 3, 32, 8, öfter; ἡ καϑ. πραγμάτων σύνταξις, die allgemeine Weltgeschichte; ἡ καϑ. ζήτησις Plut. Pomp. 42; φονευομενον ἄνϑρωπον ἢ τὸ καϑόλο υ βίαιόν τι πάσχοντα D. Sic. 1, 77; a. Sp.
-
2 καθ΄...
καθ΄...καθόλου, καθ΄Iὁλου adv. в целом(εἰπεῖν Plut.; γράφειν Polyb.)
τὸ κ. Diod. — вообще;οὐ κ. Dem. — вообще (совсем) не, нисколько (не);κ. μή NT. — отнюдь неIIadj. indecl. (все)общий(ζήτησις Plut.)
πρότασις ἢ κ. ἢ ἐν μέρει (sc. ἐστίν) Arst. — положение бывает или общим или частным;λέγω κ. τὸ παντὴ ἢ μηδενὴ ὑπάρχειν Arst. — общим я называю причастность всему ( в утвердительных положениях) или ничему ( в отрицательных положениях);ἥ τῶν κ. πραγμάτων σύνταξις Polyb. — всеобщая история;ἥ κ. ἀπόδειξις Arst. — общее доказательство -
3 καθόλου
καθ-όλου, im Ganzen, im Allgemeinen -
4 καθόλου
καθόλου, Adv.A on the whole, in general, = καθ' ὅλου (as it shd. perh. be written), Epist.Philipp. ap. D.18.77; κ. γράφειν, opp. κατὰ μέρος, Plb.3.32.8;κ. εἰπεῖν Arist.Top. 156a13
, Plu.2.397c, etc.; οἱ κ. λόγοι general statements, opp. οἱ ἐπὶ μέρους, Arist.EN 1107a30 (but in Roman times, accounts kept by the central government, = Lat. summae rationes, OGI715.3 ([place name] Alexandria), D.C.79.21, etc.); τοῦτο γάρ ἐστι κ. μᾶλλον too general, Arist.Pol. 1265a31, cf. GA 748a8; ἡ τῶν κ. πραγμάτων σύνταξις general history, Plb.1.4.2; τὸ κ. D.S.1.77, Plu. 2.569f; τὸ κ. τῆς μοχθηρίας, opp. τὸ πρὸς ἡμᾶς, ib.468e; οὐδ' οὗτος ἀποφαίνει κ. τὸ καταλειφθέν the whole amount left, D.27.43; ἐν τῷ κ. in general, speaking generally, Ath.1.30e, Arr.Epict.1.8.8, al.2 in the Logic of Arist., of terms, τὸ κ. general, opp. τὸ καθ' ἕκαστον (singular),λέγω δὲ κ. μὲν ὃ ἐπὶ πλειόνων πέφυκε κατηγορεῖσθαι, καθ' ἕκαστον δὲ ὃ μή Int. 17a39
, cf. Metaph. 1023b29; opp. τὸ κατὰ μέρος, Rh. 1357b1, al.; hence, τὰ κ. universal truths,ἡ ποίησις μᾶλλον τὰ κ., ἡ δ' ἱστορία τὰ καθ' ἕ. λέγει Po. 1451b7
; = γνῶμαι, ib. 1450b12; esp. commensurate predicate,ὃ ἂν κατὰ παντός τε ὑπάρχῃ καὶ καθ' αὑτὸ καὶ ᾗ αὐτό APo. 73b26
; as Adj., of propositions, λόγος κ. a universal statement, opp. ἐν μέρει, κατὰ μέρος (particular), ἀδιόριστος (infinite), APr. 24a17 sq.; of inference, ἡ κ. ἀπόδειξις universal proof, opp. κατὰ μέρος, APo. 85a13; hence, as predicate, κ. εἰσὶν [ αἱ ἀρχαί] Metaph. 1003a7; as Adv., κ. ἀποφαίνεσθαι ἐπὶ τοῦ κ. Int. 17b5, al.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > καθόλου
-
5 κατά
κατά, kommt als adv. nicht mehr vor u. erscheint nur in einzelnen Fällen ohne Casus, wo man eine Tmesis annehmen muß, wie auch κατὰ δὲ προτόνοισιν ἔδησαν Od. 2, 425. 15, 290 zu fassen, sie banden mit Tauen fest, wo der dat. nicht zu κατά gezogen werden darf; vgl. κατὰ συφεοῖσιν ἐέργνυ 10, 238. Als Präposition mit der Grundbedeutung herab u. darüberhin.
I. Mit dem genit.; – 1) vom Orte; – a) Bewegung von oben nach unten hin, herab von; βῆ δὲ κατ' Ἰδαίων ὀρέων ἐς φύλοπιν Il. 16, 677, βῆ δὲ κατ' Οὐλύμποιο καρήνων, vom Gipfel des Olymp herab, 22, 187, καϑ' ἵππων ἀΐξαντες, vom Wagen herabspringend, 6, 232, βαλέειν κατὰ πέτρης Od. 14, 399; ἱεὶς σαυτὸν κατὰ τοῦ τείχους Ar. Vesp. 355, wie ἐῤῥίπτεον ἑαυτοὺς κατὰ τοῦ τείχεος κάτω Her. 8, 53, sie stürzten sich selbst von der Mauer herab; αὐτὴν πνεῦμα Βορέου κατὰ τῶν πλησίον πετρῶν ὦσαι Plat. Phaedr. 229 c; ἁλλόμενοι κατὰ τῆς πέτρας Xen. An, 4, 2, 17; so auch richtigere Lesart κατὰ κλίμακος καταβαίνειν 4, 5, 25, wo Krüger D. Sic. 14, 28 καταβάσεις κατὰ κλιμάκων vergleicht; ἧκαν ἑαυτοὺς κατὰ τῆς χιόνος εἰς τὴν νάπην Xen. An. 4, 5, 18; so auch κατ' ἄκρης, s. ἄκρα; Ζεὺς ὕων κατὰ τοῦ κεράμου βαλανεύσει Phereer. bei Ath. VI, 269 d. – Herab auf, nieder auf, κατὰ δ' ὀφϑαλμῶν κέχυτ' ἀχλύς Il. 15, 344 u. öfter, von dem Todesdunkel, das sich auf die Augen niedersenkt, vgl. τὸν δὲ κατ' ὀφϑαλμῶν ἐρεβεννὴ νὺξ ἐκάλυψε 13, 580; κατὰ χϑονὸς ὄμματα πήξας, auf die Erde heftend, auf den Boden gesenkt, 3, 217; vom Wurfspieß, κατὰ γαίης ᾤχετο, er fuhr niederwärts in die Erde. Daran reihen sich Vrbdgn wie στάξε κατὰ ῥινῶν Il. 19, 39, Μοῖσα κατὰ στόματος χέε νέκταρ Theocr. 7, 82, über den Mund hin; πλειὼν δὲ κατὰ χϑονὸς ἄρμενος εἴη Hes. O. 615; κατὰ τῆς τραπέζης κατασπάσας τέφρην, über den Tisch hin, Ar. Nubb. 178; μύρον κατὰ τῆς κεφαλῆς καταχέαντες, über den Kopf herabgießen, Plat. Rep. III, 398 a; κατὰ τοῦ πυρὸς σπένδειν Critia. 120 a; bei den Comic. κατὰ χειρὸς ὕδωρ, Waschwasser über die Hände, nach VLL, τὸ ῥᾷστον πάντων καὶ εὐχερέστατον; κατὰ χειρὸς ἦν τὰ πράγματα, Alles ging mir leicht von der Hand, Phereer. Chir. frg. 7; eigtl. von dem über die Hände gegossenen Waschwasser, wie ὕδωρ ἐφέρετο κατὰ χειρῶν Ath. IX, 408 b; vgl. Lob. zu Phryn. p. 327. – Pind. sagt κατ' ἀμευσιπόρων τριόδων ἐδινάϑην, P. 11, 38, darüber hin, auf dem Dreiwege; Aesch. δνοφεράν τιν' ἀχλὺν κατὰ δώματος αὐδᾶται φάτις Eum. 357. – Nach Hom. κόπρος κατὰ σπείους κέχυτο πολλή, Od. 9, 330, erweitern Sp. diesen Gebrauch, διεσπάρησαν κατὰ τῆς νήσου, über die Insel hin, auf der Insel, Pol. 3, 19, 7, ἐσκεδασμένοι κατὰ τῆς χώρας 1, 17, 10; so im N. T. καϑ' ὅλης τῆς Ἰουδαίας, u. a. Sp. – b) unter, zunächst bei der Bewegung, bes. unter die Erde, ψυχὴ κατὰ χϑονὸς ᾤχετο Il. 23, 100, sie ging unter die Erde; καταδεδυκέναι, ἀφανίζεσϑαι κατὰ τῆς ϑαλάσσης Her. 7, 6. 235; ἔδυ κατὰ γῆς Plat. Tim. 25 d; κατὰ τῆς γῆς ὑποδύομαι ὑπὸ τῆς αἰσχύνης, vor Scham in die Erde sinken, Xen. An. 7, 7, 11; gew. ohne Artikel, κατὰ γῆς γενέσϑαι 7, 1, 30. Bes. bei den Tragg. Bezeichnung der Unterwelt, οἱ κατὰ χϑονὸς ϑεοί Aesch. Pers. 657 u. öfter, die Götter der Unterwelt; τοῦ κατὰ χϑονὸς ᾅδου Ag. 1359; τὸν ἀεὶ κατὰ γᾶς σκότον εἱμένος Soph. O. C. 1699; κατὰ χϑονὸς ἔκρυψε Ant. 24; ὁ κατὰ γῆς, der Verstorbene, Begrabene, Xen. Cyr. 4, 6, 5. – c) auf ein Ziel hin, κατὰ σκοποῦ τοξεύειν Hdn. 6, 7, 19; κατὰ νώτου ξαίνειν Dem. 19, 197; κατὰ κόῤῥης πατάσσειν, hinter die Ohren schlagen, Luc. Gall. 30. So auch zu erkl. βᾶτε κατ' ἀντιϑύρων Soph. El. 1427; κατὰ πηδαλίων, am Steuerruder, Eur. Andr. 480; κατὰ νώτου γενέσϑαι, in den Rücken kommen, Her. 1, 9, wird bes. ein militärischer Ausdruck, κατὰ νώτου, κατὰ προςώπου, im Rücken, in der Front, 1, 75, Thuc. 3, 108, Pol. 1, 28, 9 u. öfter. – Auffallender sagt Ap. Rh. κατὰ νηδύος ὔμμε φέρουσα, im Bauche, 4, 1328. – Aus Vrbdgn dieser Art u. ä., z. B. τὸν κονιορτὸν εἶδε κατὰ τῶν ἰδίων φερόμενον, entwickelt sich die Bdtg – 2) feindlich, gegen, wider, bes. sprechen, λέγων ὅσ' ἂν ϑέλῃς καϑ' ἡμῶν ἔσχατα κακά Soph. Phil. 65, λόγους τοὺς μὲν Ἀτρειδῶν κάτα Ai. 295; κατ' ἀρχῆς γὰρ φιλαίτιος λεώς, spricht gern gegen die Regierung, Aesch. Suppl. 480; ψεύδεσϑαι κατά τινος Lys. 22, 7; πολλοῦ δέω κατ' ἐμαυτοῦ ἐρεῖν αὐτός, ὡς ἄξιός εἰμι τοῦ κακοῠ, gegen mich selbst zu sprechen, Plat. Apol. 37 b; stimmen, von Richtern, ψῆφος κατ' αὐτῶν ὀλεϑρία βουλεύσεται Aesch. Spt. 180; ψῆφος καϑ' ἡμῶν οἴσεται Eur. Or. 440; δίκην κατ' ἄλλου φωτὸς ὧδ' ἐψήφισαν Soph. Ai. 444; auch sonst von feindlichem Beginnen, αὐτὸς καϑ' αὑτοῦ γ' ἄρα μηχανοῤῥαφῶ Aesch. Ch. 221, ἃ καϑ' αὑτοῖν λόγχας στήσαντε Soph. Ant. 145, ὅσην κατ' αὐτῶν ὕβριν ἐκτίσαιτ' ἰών Ai. 297, κατά τινος μάρτυρας παρασχέσϑαι, ὡς οὐκ ἀληϑῆ λέγει Plat. Gorg. 472 a, Folgde, ὃ κατὰ τῆς πόλεως ὑπελάμβανον εἶναι Pol. 10, 8, 5, τοιαύτην ὠμότητα εἶχε κατὰ τῶν ὑποτεταγμένων D. Sic. 19, 1; λόγος κατά τινος, oratio in aliquem, πρός τινα, adversus aliquem, Wolf Lept. p. CL. u. Heffter ath. Gerichtsverf. p. 175; ϑρίαμβος κατά τινος, über Einen, Plut. Ant. 84; εἶναι κατά τινος, zu Jem. Nachtheil sein, Nic. 21, wie χρῆσϑαί τινι κατά τινος, Tib. Gr. 15. – Soph. vrbdt auch ἐγγελᾶν, ἐγκαλεῖν κατά τινος, O. C. 1341 Phil. 328. – 3) von Plat. an ist dieser Gebrauch auch auf nicht feindliche Verhältnisse ausgedehnt, bes. beim Sprechen, in Beziehung auf, über, von, Conv. 193 c, μὴ τοίνυν κατ' ἀνϑρώπων σκόπει μόνον τοῦτο, ἀλλὰ καὶ κατὰ ζώων πάντων καὶ φυτῶν Phaed. 70 d, συντιϑεὶς λόγον ἔπαινον κατὰ τοῦ ὄνου, eine Lobrede auf den Esel, Phaedr. 260 b; Prot. 323 b; οἱ κατὰ τοῦ Δημοσϑένους ἔπαινοι Aesch. 3, 50, vgl. 124; ὃ καὶ μέγιστόν ἐστι καϑ' ὑμῶν ἐγκώμιον Dem. 6, 9, das größte Lob, das man über euch aussprechen kann; allgem., αἱ κατὰ Θηβαίων ἐλπίδες 19, 84; ταῦτα κατὰ πάντων Περσῶν ἔχομεν λἐγειν Xen. Cyr. 1, 2, 16; μία τις μέϑοδος κατὰ πάντων Arist. de anim. 1, 1; ἐπεκράτησε τὸ τῶν Ἀχαιῶν ὄνομα κατὰ πάντων Πελοποννησίων, er wurde auf alle Peloponnesier ausgedehnt, von ihnen gebraucht, Pol. 2, 38, 1, der auch ἀφορμὴ μήτε κατὰ τῶν ἐμπόρων, μήτε περὶ τοὺς δούλους vrbdt, 4, 50, 3. – Bei den Grammatikern zur Bezeichnung des Sprachgebrauchs, εἰ κατὰ ϑηλείας φαίης Apollon. Synt. p. 198, 19, φαῦλον καὶ φλαῦρον κατὰ τοῦ αὐτοῦ σημαινομένου, sagt man von denselben Dingen, Moeris, οἱ τάττοντες τοῦτο κατὰ τοῦ βλακὸς ἁμαρτάνουσιν Phryn. 272, wo Lob. zu vgl.; κατὰ κοινοῦ, Schol. Thuc. 2, 36; gewöhnlicher ἀπὸ κοινοῦ. – 4) ein bes. Sprachgebrauch ist καϑ' ἱερῶν ὀμνύναι, Ar. Ran. 101, auf das Opfer schwören, wobei örtlich an ein Handauflegen od. die Hand dagegen Ausstrecken zu denken; καϑ' ἱερῶν τελείων ὀμνύναι Andoc. 1, 98; ὤμνυε κατ' ἐξωλείας Dem. 21, 119; καϑ' ἡμῶν ὀμνύναι οὐκ ἤϑελε, εἰ μὴ σαφῶς ᾔδει τὰ εὔορκα ὀμουμένη 29, 26; παραστησάμενον τοὺς παῖ. δας αὐτὸν κατὰ τούτων ὀμεῖσϑαι 54, 38, wobei daran zu denken, daß der Schwur, wenn er nicht gehalten wird, auf das Haupt, bei dem man geschworen, als Fluch fällt; ἐπιορκήσαστ κατὰ τῶν παίδων Lys. 32, 13; κατὰ κυνῶν καὶ χηνῶν ὀμνύναι Luc. Icarom. 9; καϑ' ἱερῶν τελείων ἑστιάσας Tim. 7. – Anders ist εὐχὴν ποιήσασϑαι κατὰ χιλίων χιμάρων, ein Gelübde auf tausend Ziegen machen, Ar. Equ. 659; εὔχεσϑαι κατὰ νικητηρίων Dem. ep. 1 extr., wie App. B. C. 2, 141; sprichwörtlich geworden κατὰ βοὸς εὔχου, etwas Großes geloben, Diogen. 5, 90, μηδὲν κατὰ βοὸς εὔξῃ 6, 55. – 5) von der Zeit; κατὰ παντὸς τοῦ αἰῶνος ἀείμνηστον, für alle Zeit hin, Lycurg. 7; κατὰ παντὸς τοῦ χρόνου σκέψασϑε Dem. 22, 72 u. mit denselben Worten 24, 180. – 6) adverbiale Fügungen sind καϑ' ὅλου, κατὰ παντός, Arist. u. Folgde, durchgängig, im Allgemeinen, s. die Wörter.
II. Mit dem accusat.; – 1) vom Orte; – a) von der Ausdehnung über einen Ort hin, durchhin, u. geradezu in, bei Verbis der Bewegung u. der Ruhe, so daß immer an eine Ausbreitung über einen bestimmten Raum, nach einer gewissen Richtung hin zu denken ist, mit anderer Auffassung als bei ἀνά 3 a, wie auch wir sagen: die Reihen hinauf u. hinunter; von Hom. an sehr gewöhnlich; κατὰ στρατόν Il. 7, 370, κατὰ κρατερὰς ὑσμίνας 2, 345, κατὰ γαῖαν Ἑλλάδα, Ἴλιον, Τροίην, κατὰ πτόλιν, ἄστυ, οἶκον, δώματα, κατὰ λαόν, δῆμον, ἀνϑρώπους, κατὰ νῆας, κλισίας u. ä., κατὰ ῥωπήϊα Od. 14, 473; so auch Tragg., κατὰ πτόλιν, ἄστυ, Aesch. Eum. 969 Pers. 1027 u. sonst; ϑεοῖς τοῖς καϑ' Ἑλλάδα, in Griechenland, Ag. 564; ἐκ τοῦ κατ' ἄστυ βασιλέως τάδ' ἄρχεται, vom König in der Stadt, Soph. O. C. 67; εἴσω κατ' αὐτὸν (χῶρον) εὐστομοῠσ' ἀηδόνες 18; κατὰ στέγας ἰέναι O. R. 637; οἱ κατ' οἶκον, domestici, El. 1136; κατ' οἴκους, im Hause drinnen, O. R. 1447; κατ' ἀγρίαν ὕλην ἀλωμένη O. C. 349; in Prosa, αἱ ἔχιδναι κατὰ πᾶσαν τὴν γῆν εἰσίν Her. 5, 109, sind über die ganze Erde verbreitet; ἥρωες κατὰ τὴν χώραν καὶ τὴν πόλιν ἱδρυμένοι Lycurg. 1, 25; οὐ γὰρ ἦν κατὰ πόλιν Plat. Theaet. 142 a; τῶν κατὰ τὸν οὐρανὸν ἰόντων περὶ γῆν, durch den Himmel hin, 208 d (vgl. ἕως ἔτ' ἔστιν ἄστρα κατὰ τὸν οὐρανόν Ar. Eccl. 83); κατὰ τὸ ὑδάτιον Phaedr. 229 a; τοῦ περιφερομένου κατὰ πάντα τὰ μέλη αἵματος Tim. 74 c; κατὰ τὸν πλοῦν ἤδη ὤν, auf der Fahrt, Thuc. 7, 31; οἱ. κατὰ ταῦτα οἰκοῠντες Xen. An. 7, 5, 13; κατὰ τὴν ὁδὸν ἐγένοντο 4, 3, 21 (vgl. Plat. ἐπειδὰν φερόμενοι γένωνται κατὰ τὴν λίμνην Phaed. 114 a); οἱ κατὰ τὸ Ἀρκαδικὸν πελτασταί, im arkadischen Heere, 4, 8, 18; στὰς κατὰ τὰς πύλας, an dem Thore, 5, 2, 16. Bes. häufig κατὰ γῆν καὶ κατὰ ϑάλατταν, zu Wasser u. zu Lande. – b) κατὰ ποταμὸν πλέειν Her. 1, 194. 4, 44, κατὰ ῥόον, stromabwärts, im Ggstz von ἀνὰ ποταμόν, 2, 96; κατὰ ῥοῦν φέρεται, sprichwörtlich vom Gelingen, Diogen. 5, 82; κατ' οὖρον ἴτω, ἐρέσσετε, Aesch. Spt. 672. 836; ῥείτω κατ' οὖρον Soph. Tr. 468; κατὰ τὸν Ἰλισσὸν ἴωμεν, hinab, entlang, Plat. Phaedr. 229 a. Aehnlich vom Jäger entlehnt, der der Spur nachgeht, κυναγοὶ κατ' ἴχνος πλάταν ἄφαντον κελσάντων Aesch. Ag. 679; κατ' ἴχνος ᾄσσω Soph. Ai. 32, ich eile der Spur nach; κἀμὲ κατὰ ταύτην τὴν ὁδὸν ἄγε, auf diesem Wege, Plat. Soph. 237 b; ἰέναι κατὰ τοὺς ἄλλους προϊόντας, ihnen nachgehen, Her. 9, 53; κατὰ στίβον, auf dem Fuße, 4, 122, wie κατὰ πόδας, Thuc. 3, 98; Xen. Mem. 2, 6, 9. – c) Richtung wohin, an, κατὰ στῆϑος βάλλειν, κατ' ἀσπίδα, Il. 3, 347. 11, 108, u. oft in ähnlichen Vrbdgn, an die Brust treffen, gegen den Schild werfen, auf Etwas zu schießen, βέλος κατὰ καίριον ἦλϑε, das Geschoß kam an eine tödtliche Stelle, 11, 439, οὐδέ ποτε Ζεὺς τρέψεν ἀπὸ κρατερῆς ὑσμίνης ὄσσε φαεινώ, ἀλλὰ κατ' αὐτοὺς αἰὲν ὅρα, sah auf sie hin, 16, 644; παίει κατὰ τὸ στέρνον Xen. An. 1, 8, 26; ὁρμᾶν κατά τινα 7, 5, 27; ὡς κατὰ τοῠτο τὸ χωρίον ἐγένοντο, als sie an den Ort gekommen waren, Her. 3, 86; ἐπεὰν κατὰ τοῦτο γένωμαι τοῦ λόγου 6, 19; übertr., κατὰ τωὐτὸ γίνεσϑαι, übereinstimmen, 4, 119; anders παρῄεσαν αἱ παρϑένοι κατὰ τοὺς πατέρας, wo ihre Väter saßen, 3, 14; λέγειν κατά τινα, zu ihm sprechen, Xen. Cyr. 7, 1, 12. – d) allgemeiner, gegenüber, ἀνὴρ κατ' ἄνδρα τοῠτον ᾑρέϑη Aesch. Spt. 487; κατ' ὄμματα τῷ νυμφίῳ Soph. Ant. 756; κατὰ μὲν Λακεδαιμονίους ἔστησε Πέρσας Her. 9, 31; in der Gegend bei, ἡ Στερίη κατὰ Σινώπην πόλιν κειμένη Her. 1, 76; κεῖται ἡ Κεφαλληνία κατὰ Ἀκαρνανίαν Thuc. 2, 30; ἡ καϑ' ἡμᾶς ϑάλαττα, das sich zu uns erstreckende, bei uns liegende, das mittelländische Meer, Pol. 1, 3, 9; κατὰ βορέαν ἑστηκώς, gegen Norden, Thuc. 6, 104; von tactischen Bestimmungen, οἱ κατὰ τὸ λαιὸν τῶν ὑπεναντίων Pol. 1, 34, 9; öfter οἱ κατά τινα τεταγμένοι u. ä., zur ungefähren Ortsbestimmung. – Oertlich ist auch ursprünglich das bei Hom. so geläufige κατὰ ϑυμόν, κατὰ φρένα καὶ κατὰ ϑυμόν, im Herzen, in der Seele, s. unten. – Bei Zahlen, ungefähr, Her. 2, 145. 6, 44. 79; κατ' οὐδέν, fast Nichts, 2, 101. – 2) von der Zeit, eine Verbreitung durch einen Zeitraum hin, während, zu, Dauer u. Gleichzeitigkeit ausdrückend; ἐμὸν κατ' αἰῶνα, zu meiner Zeit, Aesch. Spt. 201; λευκὸν κατ' ἦμαρ Ag. 654; κατ' ἦμαρ καὶ κατ' εὐφρόνην ἀεί Soph. El. 251; μίαν καϑ' ἡμέραν, in einem Tage, Ant. 55; καϑ' ἡμέραν τὴν νῦν, heute, O. C. 3 Ai. 788; bes. in Prosa, κατὰ Ἄμασιν βασιλεύοντα, zur Zeit als Amasis König war, Her. 2, 143, κατὰ τὸν πόλεμον, während des Krieges, 7, 157, κατ' εἰρήνην, in Friedenszeiten; κατὰ τὸν κατὰ Κροῖσον χρόνον, zu Krösus' Zeiten, 1, 67; κατὰ τοὺς Τρωϊκοὺς χρόνους, zur Zeit des trojanischen Krieges; κατὰ Σωκράτην Ath. XI, 505 f; εἴ τι μὴ ὀρϑῶς πράττω κατὰ τὸν βίον τὸν ἐμαυτοῦ Plat. Gorg. 489 a; κατὰ τοὺς πρώτους χρόνους Polit. 274 c; οἱ καϑ' ἑαυτούς, ihre Zeitgenossen, Xen. Mem. 3, 5, 10; οἱ καϑ' ἡμᾶς Pol. 16, 20, 8; εἴς τε τοὺς πρὸ ἡμῶν καὶ καϑ' ἡμᾶς καιρούς 4, 1, 4; – κατὰ καιρὸν πράττεσϑαι Dem. 1, 4; – κατὰ φῶς, bei Tage, im Ggstz von νύκτωρ, Xen. Cyr. 3, 3, 25. – Aber καϑ' ἡμέραν ist = täglich, Aesch. Pers. 827 u. sonst oft, wie ὁ καϑ' ἡμέραν βίος täglicher Lebensunterhalt, Soph. O. C. 1366, u. ἐπὶ τῷ καϑ' ἡμέραν μισϑῷ, Dem. 59, 108, täglicher Lohn, κατ' ἐνιαυτόν jährlich, Plat. Polit. 298 e; Xen. An. 3, 2, 12 u. öfter; κατὰ μῆνα, monatlich. Diese Verbindungen gehören zu – 3) wo κατά Vereinzelung, Vertheilung eines größern Ganzen in mehrere kleinere Theile ausdrückt; κρῖν' ἄνδρας κατὰ φῠλα, κατὰ φρήτρας, Il. 2, 363, nach Stämmen u. Geschlechtern sie sondern; κατὰ στίχας, reihenweis, Il.; κατὰ κώμας κατοικημένοι, in einzelnen Dörfern angesiedelt, Her. 1, 96; ἐκ τῶν συμμάχων ἐξελέγετο κατ' ὀλίγους 8, 113, immer nur wenige aus den einzelnen Abtheilungen; κατὰ ἕνδεκα μέρη κεκοσμημένη, in elf Theile, Plat. Phaedr. 246 e; κατ' εἴδη διαιρεῖσϑαι τὰ ὄντα, in od. nach Geschlechtern unterscheiden, 273 e; ὁπόσοι κατὰ πόλιν ἐν ἑκάσταις νομεύονται Polit. 295 e; ἵνα μὴ μόνον κατὰ πόλεις, ἀλλὰ καὶ κατ' ἔϑνη δουλεύωσι, nicht bloß stadt-, sondern auch völkerweis, Dem. 9, 26; ἐλάμβανον τοὺς ἄρτους κατ' ὀβολόν, τὰ ἄλφιτα κατ' ἡμίεκτον μετρούμενοι, halbmetzenweis, 31, 37; κατὰ διακοσίας μνᾶς διακεχρημένον, in einzelnen Posten zu 200 Minen ausgeliehen, 27, 11; tactisch, κατὰ φυλάς, κατ' ἴλας, κατὰ τάξεις, κατὰ λόχους, geschwader-, regimenterweise, Xen. Cyr. 1, 4, 17. 6, 2, 36. 2, 1, 23 u. sonst; ähnl. κατὰ πόλεις διελύϑησαν, in die einzelnen Städte, Thuc. 3, 1, ὡς ἕκαστοι κατὰ πόλεις 1, 89; κατὰ μίαν ἐπὶ κέρως πλέοντες 2, 90. Geradezu die Distributivzahlen bildend, καϑ' ἕνα μαχεόμενοι Her. 7, 104; καϑ' ἑπτά, je sieben, Ar. Av. 1079; κατ' όλίγας (ναῦς) προςπίπτοντες, immer nur in kleinen Abtheilungen, Thuc. 3, 28; κατὰ δύο, je zwei, Plat. Ep. VI, 323 c; καϑ' ἕνα, einzeln, Xen. An. 4, 7, 8; κατὰ μίαν ἢ δύο λαμβάνων Dem. 20, 77; κατὰ μίαν ναῦν τάττειν Pol. 1, 26, 12, öfter, bes. von Anordnung u. Aufstellung der Soldaten, wohin man auch κατὰ κέρας προςβάλλειν, Xen. Cyr. 7, 1, 26, u. ä. rechnen kann. – Man vgl. noch κατ' ἔπος, Wort für Wort, Ar. Ran. 801, καϑ' ἑσμούς, schaarenweis, Vesp. 1146. – 4) Vereinzelung u. Absonderung ausdrückend, κατὰ σφέας γὰρ μαχέσονται, für sich, abgesondert, werden sie kämpfen, Il. 2, 366; μόνος καϑ' αὑτόν, allein für sich, Soph. O. R. 63; αὐτὴ καϑ' αὑτήν Eur. Ion 60; αὐτὸς καϑ' ἑαυτόν Ar. Vesp. 786; sehr gewöhnlich in Prosa, λέγων κατὰ σαυτόν Plat. Gorg. 505 d; αὐτὸ καϑ' αὑτὸ ἕκαστον, jedes Einzelne für sich, Theaet. 206 a; μόνος αὐτὸς καϑ' αὑτόν Rep. X, 604 a; καϑ' ἕνα, einzeln, dem ἀϑρόος entgeggstzt, Alc. I, 114 d, wie Thuc. ἀντέσχομεν πρός τε ξύμπαντας καὶ καϑ' ἑκάστους 2, 64; οἱ καϑ' αὑτοὺς Ἕλληνες 1, 138; καϑ' ἑαυτὸν πορεύεσϑαι, allein, für sich marschiren, Xen. An. 5, 10, 11; καϑ' ὑμᾶς αὐτοὺς ἐξοπλίσϑητε Cyr. 6, 3, 32 (aber αὐτοὶ καϑ' ἑαυτούς = von selbst, freiwillig 5, 5, 39); γεγόνασι καϑ' ἑαυτοὺς ἕκαστοι Dem. 10, 52; ἤδη καϑ' αὑτὸν ὄντι, als er schon selbstständig war, sein eigenes Geschäft hatte, 36, 4. – 5) aus 1 c folgt die Bdtg des Zweckes, als einer Richtung worauf, ἦ τι κατὰ πρῆξιν ἀλάλησϑε; Od. 3, 72. 9, 253, fahrt ihr nach einem Geschäfte, zu einem Geschäfte herum? πλάζεσϑαι κατὰ ληΐδα, auf, nach Beute umherschweifen, 3, 106; κατὰ χρέος ἐλϑεῖν, nach einem Orakelspruche kommen, um ihn einzuholen, 11, 479; κατὰ ληΐην ἐκπλώσαντες Her. 2, 152; ἀποπλέειν κατὰ βίου καὶ γῆς ζήτησιν 1, 94, wie κατὰ ζήτησίν τινα πέμπειν Soph. Tr. 55; κατὰ ϑέαν ἥκειν Thuc. 6, 31; καϑ' ἁρπαγὴν ἐσκεδασμένοι, zur Plünderung zerstreu't, Xen. An. 3, 5, 2. Aehnlich Ζεὺς μετ' Αἰϑιοπῆας χϑιζὸς ἔβη κατὰ δαῖτα, zum Schmause, Il. 1, 424; vgl. κατὰ τὴν κνίσσαν εἰςελήλυϑε Ar. Pax 1015. – Dah. drückt es auch den Bewegungsgrund aus, weg en, aus, αἰτίαν καϑ' ἥντινα Aesch. Prom. 226; Θησέως κατὰ φϑόνον στρατηλατοῦσαι, aus Neid gegen den Theseus, Eum. 656; κατ' ἔχϑραν, aus Feindschaft, Suppl. 331, wie Ar. Pax 133; in Prosa, κατ' εὔνοιαν φρενῶν Aesch. Suppl. 918; ἐμήδιζον κατ' ἄλλο μὲν οὐδέν, κατὰ δὲ τὸ ἔχϑος τῶν Θετταλῶν Her. 8, 30, vgl. 7, 142. 9, 37; κατὰ τὴν τουτου προϑυμίην τέϑνηκας, nach seinem Wunsche, 1, 124; τὴν προξενίαν κατά τι ἔγκλημα ἀπεῖπον Thuc. 6, 89; κατὰ τί; weshalb? Ar. Nubb. 240 u. sonst; κατ' ἄλλο μὲν οὐδέν, ὅτι δέ Plat. Phaedr. 229 d; κατὰ φϑόνον οἴονται τὸν ἑαυτῶν λέγειν Gorg. 437 d; ἐγὼ κατ' αὐτὸ τοῦτο ἄγαμαι Πῶλον, ὅτι 482 d, eben deshalb, weil. – 6) an 1 b schließt sich die Bdtg gemäß, zufolge, nach, wie Plat. sagt ὥςπερ κατ' ἴχνη κατὰ τὰ νῠν εἰρημένα ζῆν, Phaed. 115 b. So Hom. καϑ' ἡμέτερον νόον, nach unserm Sinne, Il. 9, 108, u. öfter κατὰ μοῖραν, κατ' αἶσαν, κατὰ κόσμον, nach Gebühr, nach Schicklichkeit, wie sich's gebührt; so auch Folgde; zunächst von göttlichen od. Schicksalsbestimmungen u. Orakeln, κατὰ ϑεὸν γάρ τινα ἔτυχον καϑήμενος ἐνταῦϑα Plat. Euthyd. 272 e, vgl. Apol. 22 a; κατὰ ϑεὸν ἥκεις, nach göttlicher Schickung, Her. 8, 85; κατ' ὀμφὰς τὰς Ἀπόλλωνος δότε πέρασιν Soph. O. C. 102; κατ' ὀμφὴν σὴν ἐστάλη 556; κατὰ τὸ χρηστήριον Her. 7, 178; dann: den Gesetzen gemäß, κατὰ νόμους Aesch. Suppl. 238. 385; κατὰ νόμους τοὺς ἐπιχωρίους Her. 1, 35; κατὰ τοὺς νόμους ζῆν Plat. Prot. 326 c; κατὰ νόμον, nach dem Branche, Xen. Cyr. 5, 5, 6 u. sonst oft; – κατὰ τὰς Θεμι-στοκλέους ἐντολάς, nach dem Befehle, Her. 8, 85; κατὰ τὰ παρηγγελμένα Xen. An. 2, 2, 8; κατὰ τὰ συγκείμενα, nach der Verabredung, 7, 2, 7; κατὰ τὰ συνεϑήκατο Her. 5, 112; κατὰ τὰ ἤκουον, nach dem was ich hörte, 2, 49; κατὰ τὸν σὸν λόγον Plat. Gorg. 471 a; – κατὰ νοῦν ἔχει κείνῳ Soph. O. C. 1765, wie κατὰ γνώμαν ἴδρις O. R. 1087, nach Wunsch; κατὰ τὸ εἰκός Xen. Cyr. 8, 7, 9; αἱ συνϑῆκαι, καϑ' ἃς ἐδανείσατο Dem. 25, 69. – Von der Verwandtschaft, ϑρόνους ἔχω κατ' ἀγχιστεῖα τῶν ὀλωλότων Soph. Ant. 174; κατὰ τὴν συγγένειαν Xen. An. 7, 2, 31; vgl. Thuc. 1, 95. 7, 57; προςεχόμενον αὐτῷ κατὰ τὴν μητέρα, von mütterlicher Seite mit ihm verwandt, 1, 127, wie auch Sp., z. B. App. B. C. 2, 143; – κατὰ Πίνδαρον, wie Pindar sagt, Plat. Phaedr. 227 b; καϑ' Ὅμηρον Conv. 174 c; κατὰ τὸν Θουκυδίδην Plut. Dem. 6; – οὐ γὰρ κατὰ τὸ πλεῖν κυβερνήτης καλεῖται, ἀλλὰ κατὰ τὴν τέχνην, in Beziehung auf od. danach benennen, Plat. Rep. I, 341 d, oft im Crat.; – κατὰ λόγον, im Verhältniß, s. λόγος. – In κατὰ τὸν πατέρα ἐπί. βουλός ἐστι τοῖς καλοῖς, Plat. Conv. 203 d, liegt »der Abstammung von seinem Vater nach«, väterlicherseits, wie sein Vater, so. – 7) Aehnlichkeit, Uebereinstimmung, Art u. Weise durch κατά ausgedrückt; κατὰ λοπὸν κρομύοιο, nach Art einer Zwiebelhaut, Od. 19, 233; πατέρα τε καὶ μητέρα εὑρήσεις οὐ κατὰ Μιϑριδάτην τε τὸν βουκόλον καὶ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ Her. 1, 121, nicht nach Mithridates' Art, ganz andere Leute als Mithridates, vgl. 2, 10; Thuc. 2, 62; μέγεϑος κατὰ συκέην μάλιστα, so groß wie, Her. 4, 23; ποταμοὶ οὐ κατὰ Νεῖλον ἐόντες μεγάϑεα 2, 10; ἵνα προςείπω σε κατὰ σέ, nach deiner Art, Plat. Gorg. 467 a; κατ' ἐμαυτόν, nach meiner Art, οὐ πρὸς τοὺς ὑμετέρους λόγους Conv. 199 a; κατὰ τὸν πάππον, wie der Großvater, Parm. 176 c; ὁμολογῶ οὐ κατὰ τούτους εἶναι ῥήτωρ Apol. 17 b; – κατὰ ταὐτά, auf dieselbe Weise, Her. 6, 53; τὸ κατὰ ταὐτόν Plat. Phil. 58 a; κατὰ τί λέγοντες Soph. 222 c; κατὰ πάντα τρόπον, auf alle Weise, Xen. An. 6, 4, 30; κατὰ πολλοὺς τρόπους, auf viele Arten, Cyr. 8, 1, 46. – Aehnl. τὸ ἐμὸν δέος οὐκ ἔστι κατ' ἄνϑρωπον, ist nicht menschlich, Plat. Phil. 12 c; οὐ κατὰ χρυσίον δοκεῖ σοι εἶναι Conv. 112 c; τὸ καϑ' ἡλικίαν, dem Alter angemessen, Arist. eth. 8, 12. – Bes. ὁ κόμπος οὐ κατ' ἄνϑρωπον φρονεῖ, Aesch. Spt. 407, wie λέγω κατ' ἄνδρα, μὴ ϑεὸν σέβειν ἐμέ, wie einen Menschen, nicht wie einen Gott, Ag. 899; ἃ δὴ κατ' ἄνδρα γίγνεται νεανίαν Eur. I. A. 938; u. beim comparat., wenn eine Sache in ihrem Verhältniß zu einer andern betrachtet u. dem Grade nach damit verglichen wird, das lat. quam pro, μεῖζον ἢ κατ' ἄνϑρωπον νοσεῖς, du leidest an übermenschlicher Krankheit, du leidest übermenschlich Großes, Soph. O. C. 604; τοὔργον τόδε μεῖζον ἀνήκει ἢ κατ' ἐμὰν ῥώμαν, es geht über meine Kraft, Tr. 1025; φρονείτω μεῖζον ἢ κατ' ἄνδρα, stolzere Gedanken hegen, als sich für einen Menschen ziemt, Ant. 764; ὅστις μὴ κατ' ἄνϑρωπον φρονεῖ Ai. 748; δοκεῖ μοι ἀμείνων ἢ κατὰ τοὺς περὶ Λυσίαν εἶναι λόγους Plat. Phaedr. 279 a, vgl. Phaed. 94 e; ταῦτα ἴσως μείζω ἐστὶν ἢ κατ' ἐμὲ καὶ σὲ ἐξευρεῖν Crat. 392 e, es geht über unsere Kräfte, ist im Vergleich mit unserer Kraft zu groß, ist zu groß, als daß wir es ausfindig machen könnten; μείζω ἢ κατ' ἄνϑρωπον Rep. II, 359 d; μείζω ἢ κατὰ δάκρυα πεπονϑότες ἤδη, mehr als daß es hinreichend beweint werden könnte, Thuc. 7, 75; πλείω ἤ κατὰ τὸ ἡμέτερον πλῆϑος Xen. Cyr. 4, 5, 40; τίς κρείττων ἢ κατ' ἄνϑρωπον; 8, 7, 2; μεῖζον φορτίον ἢ καϑ' ἑαυτὸν ἀράμενον, eine größere Last als er tragen kann, Dem. 11, 14; εἰ δέ τῳ δοκῶ μείζονας ἢ κατ' ἐμαυτὸν λέγειν λόγους 13, 18; πολλὰ κἀγαϑὰ ὑμᾶς εἰργασμένοι οὐ κατὰ τὰς Μειδίου λειτουργίας 21, 169, nicht so geringfügig wie die Leistungen des Midias; so Sp., wie Pol. τολμηρότερον ἢ κατὰ τὴν ἡλικίαν, als man es von seinem Alter erwarten sollte, 5, 18, 7, vgl. 1, 8, 5. – 8) Allgemeiner, in Rücksicht auf, σὺ δὲ ἀνὴρ καϑ' ἡμᾶς ἐσϑλὸς ὢν ἐπίστασο Soph. Ai. 1878; οὐκ ἔχω εἶπαι κατὰ τὴν Ἀμφιάρεω ἀπόκρισιν Her. 1, 49, wie κατὰ τὴν τροφὴν τῶν παίδων τοσαῦτα ἔλεγον, in Beziehung auf, über die Ernährung, 2, 3; κατὰ μὲν τὸν κρητῆρα οὕτως εἶχε, so verhielt es sich; καϑ' ὃ ἡδέα ἐστίν, ἆρα κατὰ τοῦτο οὐκ ἀγαϑά, ist es in der Beziehung, wo es angenehm ist, nicht gut, Plat. Prot. 351 c; κατὰ τί; inwiefern? 335 d; καϑ' ὅσον, insoweit, 351 c; καϑ' ὅ τι, insofern, daß, Polit. 298 c; auch mit pleonastischem εἶναι, ἐγὼ τούτοις κατὰ τοῦτο εἶναι οὐ ξυμφέρομαι Prot. 317 a; κατά τι, in irgend einer Rücksicht, in irgend einem Stücke, κατὰ πάντα, in allen Stücken; τὸ κατὰ τοῦτον εἶναι Xen. An. 1, 6, 9, in Beziehung auf diesen, was ihn anbelangt. – Dah. dient es oft zur bloßen Umschreibung, die ausdrücklicher als das bloße Nomen od. ein Genitiv an alle einzelnen Beziehungen erinnern soll, τὰ κατὰ τὸν πόλεμον, der Krieg und Alles, was ihn betrifft; τὰ κατὰ τὴν πόλιν, Alles was den Staat betrifft, das Verhältniß, die Lage des Staates; λάχη τὰ κατ' ἀνϑρώπους Aesch. Eum. 300, = ἀνϑρώπων; πάντα τὰ κατ' ἀνϑρώπους, alle menschlichen Verhältnisse, alles Menschliche, 840; τὰ κατὰ τὴν μουσικὴν πάντα Plat. Gorg. 474 a; τῶν κατὰ τὸ σῶμα ἐπιϑυμιῶν, die sich auf den Körper beziehen, die leiblichen, Phaed. 82 c; τὰ καϑ' ὑμᾶς ἐλλείμματα, Fehler von eurer Seite, eure Versehen, Dem. 2, 27; τῷ καϑ' ἑαυτὸν φόβῳ, durch Furcht vor ihm, die er einflößt, 19, 2; τὰ καϑ' ἡμᾶς καλῶς ἔχει, unsere Sachen stehen gut, Xen. Cyr. 7, 1, 16. Von Sp. wird dies noch weiter ausgedehnt, τούτῳ τὸ κατὰ τὸν στόλον ἐνεχείρισεν, er trug ihm den Zug, Alles, was dazu gehörte, auf, Pol. 1, 56, 1, öfter; ὁ κατὰ τὰς ἀρχαιρεσίας χρόνος, die Zeit der Comitien, 1, 52, 2; sogar ἡ κατὰ τὸν ἥλιον ἀνατολή, πορεία, Aufgang, Lauf der Sonne, 3, 113, 1. 9, 15, 6; αἱ κατὰ τὸν Φίλιππον εὐεργεσίαι, des Philipp, 2, 48, 2; ἡ καϑ' Ἡρόδοτον ἱστορία, die Geschichte des Herodot, D. Sic., u. a. Sp. – Manche Umschreibungen der Art sind ganz adverbial geworden u. bei den einzelnen Substantiven bemerkt, κατ' ἰσχύν, kräftig, Aesch. Prom. 212, κατὰ σκότον, im Finstern, heimlich, Soph. Phil. 574, κατ' ὀρϑόν, gerade, recht, O. R. 88, κατ' ὀργήν, erzürnt, Tr. 929, καϑ' ὁρμὴν δρᾶν, eifrig, Phil. 562, καϑ' ἡσυχίαν, ruhig, κατὰ τάχος, eilig, κατὰ κράτος, mit Gewalt, wie κατὰ τὸ ἰσχυρόν, Her. 9, 2, κατὰ πόδα, sogleich, Xen. Hell. 2, 1, 20, κατὰ μέρος, abwechselnd, κατὰ φύσιν, naturgemäß, natürlich, κατὰ τύχην, zufällig, κατὰ μικρόν, κατ' ὀλίγον, allmälig, nach u. nach, κατὰ πολύ, bei weitem, u. ä.
Κατά erleidet bei Dichtern die Anastrophe, wenn es dem Casus, den es regiert, nachsteht, wie Ἀτρειδῶν κάτα, Soph. Ai. 295. 948; auch in tmesi, wenn es dem zugehörigen Verbum nachsteht, wird κάτα geschrieben, ὅτ' ἂν εὐφροσύνη μὲν ἔχῃ κάτα δῆμον, Od. 9, 6 Il. 17, 91.
Bei Dichtern, bes. den älteren Epikern, lautet das Wort auch vor Consonanten κάτ u. erleidet dann Assimilationen, so daß nicht bloß in Zusammensetzungen κάββαλε, κακκείοντες, κάλλιπε, καῤῥέζουσα, κατϑανεῖν geschrieben wird, sondern auch καγγόνυ, καδδέ, καδδύναμιν, für κὰγ γόνυ, κὰδ δέ, κὰδ δύναμιν, u. eben so κακκεφαλῆς, καμμέν u. καμμέσον, καννόμον, καππεδίον, καπφάλαρα, κάῤῥα, καττάδε, καττόν, die sämmtlich besser getrennt geschrieben werden, aber an ihrer Stelle aufgeführt sind. Vor στ u. σχ fällt auch τ aus, in καστορνῦσα, κάσχεϑε. – In καταιβάτης u. ä. hat sich die alte gedehnte Form καταί erhalten.
In der Zusammensetzung bedeutet es – 1) von oben herab, herunter, darauf, am Boden, καταβαίνω, καταβάλλω, καταπίπτω, κατάκειμαι. – 2) entgegen, gegen an, κατᾴδω, καταβοάω, u. bes. eine feindliche Thätigkeit, ein nachtheiliges Einwirken, καταγιγνώσκω, κατηγορέω, καταψηφίζομαι, ver-, miß-. – 3) Verstärkung des ursprünglichen Begriffes, er-, zer-, ver-, κατακόπτω, καταφαγεῖν, κατακτείνω, auch adj., κατάδηλος. – 4) zuweilen giebt es auch einem intr. Verbum transitive Bdtg, καταϑρηνέω, beweinen, beklagen.
-
6 κατα
I.I(τᾰ) praep. cum gen. или acc. (перед начальной придыхат. гласной - καθ΄; перед γ, κ, μ, ν, π, φ, ῥ, τ и θ иногда, особ. в древнем эпосе, переходит в κάγ, κάκ, κάμ, κάν, κάπ, κάρ, κάτ; при перестановке - анастрофа: Ἀτρειδῶν κάτα Soph.)1) cum gen.(1) (сверху) вниз, с(κατ΄ Ἰδαίων ὀρέων Hom.)
καθ΄ ἵππων ἀΐξαντες Hom. — соскочив с колесниц;ἁλλόμενοι κ. τῆς πέτρας Xen. — спрыгнув со скалы(2) вниз на, в(αἰχμέ κ. γαίης ᾤχετο Hom.)
κ. χθονὸς ὄμματα πήξας Hom. — потупив очи в землю;κ. στόματος χέειν νέκταρ Theocr. — лить нектар в рот;μύρον κ. τῆς κεφαλῆς καταχεῖν Plat. — лить мирру на голову;κ. τοῦ πυρός σπένδειν Plat. — брызгать в огонь(3) на протяжении, по(κ. τῆς χώρας Polyb.)
οἱ πολέμιοι ἦκαν ἑαυτοὺς κ. τῆς χιόνος εἰς τέν νάπην Xen. — противники бросились по снегу в долину(4) в, под(καταδεδυκέναι или ἀφανίζεσθαι κ. τῆς θαλάσσης Her.; κ. γῆς γενέσθαι Xen.)
οἱ κ. χθονὸς θεοί Aesch. — подземные боги;ὅ κ. γῆς Xen. — погребенный, т.е. покойный;κ. νώτου τινός Her. — за спиной, позади, сзади;κ. προσώπου Thuc. — спереди;βαίνειν κ. ἀντιθύρων Soph. — выйти в сени(5) против, наψεύδεσθαι κ. τινος Lys. — клеветать на кого-л.;
κ. ἑαυτοῦ ἐρεῖν Plat. — говорить против, т.е. обвинять самого себя;ψῆφος κ. τινος Aesch., Eur.; — приговор в осуждение кого-л.;καθ΄ αὑτοῖν λόγχας στήσαντε Soph. — направив друг в друга (свои) копья;(λόγος) κ. Ἀλκιβιάδου Lys. — (обвинительная) речь против Алкивиада(6) за, в пользу(οἱ κ. τοῦ Δημοσθένους ἔπαινοι Aeschin.)
ὃ καὴ μέγιστόν ἐστι καθ΄ ὑμῶν ἐγκώμιον Dem. — это величайшая похвала, какую можно высказать в вашу пользу(7) в отношении, касательно, по поводу, насчет(κ. Περσῶν λέγειν τι Xen.)
σκοπεῖν τι κατ΄ ἀνθρώπων Plat. — рассматривать что-л. по отношению к людям;καθ΄ ἱερῶν ὀμνύναι Arph. — клясться священной жертвой;ὀμεῖσθαι κ. τῶν παίδων Dem. — поклясться (своими) детьми;εὐχέν ποιήσασθαι κ. χιλίων χιμάρων Arph. — дать обет насчет тысячи коз, т.е. принести в жертву тысячу коз;καθ΄ ὅλου Arst. — в целом;κ. παντός Arst. — в общем, вообще(8) в продолжение, в течение(κ. παντὸς τοῦ χρόνου Dem.)
2) cum acc.(1) в, на, поκ. πτόλιν Hom. — в городе;
κ. ῥόον Her. — вниз по течению;κ. τὸν Ἰλισσόν Plat. — вниз по (реке) Илиссу;κ. κρατερὰς ὑσμίνας Hom. — в тяжелых битвах;κ. ῥωπήϊα πυκνά Hom. — в густом кустарнике;ἥ κ. οἴκους Soph. — та, которая (находится) в доме;οἱ κ. τὸν Ἀρκαδικὸν πελτασταί Xen. — аркадские пельтасты;οἱ κατ΄ οἶκον Soph. — живущие в доме, домашние, домочадцы;κ. θυμόν или κ. φρένα Hom. — в душе, в уме;κ. πᾶσαν τέν γῆν Her. — по всей земле;κ. τὸν οὐρανόν Plat. — по небу;κατ΄ ἀγρίαν ὕλην ἀλωμένη Soph. — блуждающая по дикому лесу;κ. στῆθος βάλλειν Hom. — поразить в грудь;ὁρμᾶν κ. τινα Xen. — устремляться на кого-л.;κ. τοῦτο τὸ χωρίον γίνεσθαι Her. — прибыть в это место;ἐπεὰν κ. τοῦτο γένωμαι τοῦ λόγου Her. — когда я дойду до этого вопроса;κ. τὠυτὸ γενόμενοι Her. — сойдясь в этом вопросе, т.е. единогласно;λέγειν κ. τινα Xen. — говорить (обращаясь к) кому-л.;κ. πάντα τὰ μέλη Plat. — по всем членам, по всему телу;κ. τὰς πύλας Xen. — у ворот;κ. γῆν καὴ κ. θάλατταν Xen. — с земли и с моря;κ. βορέαν ἑστηκώς Thuc. — находящийся на севере, северный;κ. ταύτην τέν ὁδόν Soph. — по этой дороге;κ. ἴχνος Aesch. — по следу, следом;κ. στίβον Her. и κ. πόδας Thuc. — по пятам, неотступно;κ. οὖρον Soph. — с попутным ветром;παρελθεῖν κ. τινα Her. — пройти мимо кого-л.(2) (на)против, уκατ΄ ὄμματά τινι Soph. — на глазах у кого-л.;
κ. Σινώπην πόλιν Her. — у или близ города Синопа;κ. Λακεδαιμονίους Her. — лицом к лицу с лакедемонянами(3) около, приблизительно(κ. πεντήκοντα Her.)
; κατ΄ οὐδέν Her. почти ничего(4) во время, в течение, в продолжениеκ. Ἄμασιν βασιλεύοντα Her. — в царствование Амасиса;
κ. τὸν πόλεμον Her. — во время войны;κατ΄ ἦμαρ καὴ κατ΄ εὐφρόνην ἀεί Soph. — ежедневно и еженощно;καθ΄ ἡμέραν Aesch. — ежедневно;ὅ καθ΄ ἡμέραν Soph., Dem.; — ежедневный, повседневный;μίαν καθ΄ ἡμέραν Soph. — в один день;κ. φῶς Xen. — при (дневном) свете, засветло;οἱ καθ΄ ἑαυτούς Xen. и οἱ κατ΄ ἐκείνους Dem. — их современники;οἱ καθ΄ αὑτοὺς Ἕλληνες Thuc. — (лучшие) греки своей эпохи(5) ( разделительно) по(κρίνειν ἄνδρας κ. φῦλα, κ. φρήτρας Hom.; κ. κώμας κατῳκῆσθαι Her.)
καθ΄ ἑπτά Arph. — по семи;κατ΄ ὀλίγας (sc. ναῦς) Thuc. — по небольшому количеству кораблей;κατ΄ ἄνδρα αἰχμάλωτον Her. — за каждого пленника;καθ΄ ἑαυτόν Xen. — (каждый) сам по себе, поодиночке;(στρατιὰ) κ. ἕνδεκα μέρη κεκοσμημένη Plat. — войско, разделенное на одиннадцать частей;κ. μέρος μερισθέντες Xen. — разделившись на части;κ. σμικρὸν ἀποκρίνεσθαι Plat. — отвечать на отдельные мелкие вопросы;κ. εἴδη διαιρεῖσθαι Plat. — различать по видам;κατ΄ ἕνα μαχεόμενοι Her. — сражаясь один на один;κατ΄ ἔπος βασανίζειν τὰς τραγῳδίας Arph. — разбирать трагедии слово за словом(6) ( обособительно)κ. σφέας μαχέσονται Hom. — каждый (из ахеян) будет сражаться за себя;
μόνος καθ΄ αὑτόν Soph. — только о себе;λέγων κ. σαυτόν Plat. — говоря сам, т.е. вместо собеседника;αὐτὸ καθ΄ αὑτὸ ἕκαστον Plat. — каждый элемент в отдельности;(7) ( цель) для, ради, из-заκ. πρῆξιν Hom. — ради дела, по делам;
κ. ληΐην Her. — ради добычи, т.е. для набегов;βήμεναι κ. δαῖτα Hom. — идти на пир;κ. βίου καὴ γῆς ζήτησιν Her. — в поисках пропитания и местожительства;κ. ζήτησίν τινα πέμπειν Soph. — послать кого-л. на поиски;ἦλθες κ. τί ; Arph. — зачем ты пришел?(8) ( причинность) из-за, вследствиеκ. φθόνον τινός Aesch. — из зависти к кому-л.;
κ. τήν τούτου προθυμίην Her. — по его воле;κατ΄ αὐτὸ τοῦτο Plat. — по этой самой причине;ἥ καθ΄ Ἡρόδοτον ἱστορία Diod. — история Геродота;τὸ κ. Ματθαῖον εὐαγγέλιον NT. — евангелие от Матфея(9) (образ, способ) по, согласноοὔτι καθ΄ ἡμέτερον νόον Hom. — не в соответствии с нашим мнением;
κ. μοῖραν, κ. κόσμον или κατ΄ αἶσαν Hom. — как следует, как полагается;κ. τὸν θεόν Plat. — по указанию (воле) божества;κ. νόμον Xen. — согласно обычаю;κ. τοὺς νόμους ζῆν Plat. — жить сообразно с законами;κ. τὰ συγκείμενα Xen. — согласно уговору;κ. τὰ ἤκουον Her. — как я слышал;κατ΄ ἀγχιστεῖα Soph. — по праву (на основании) близкого родства;κ. τέν μητέρα Thuc. — по материнской линии;κ. πάντα τρόπον Xen. — всеми способами;τὸ καθ΄ ἡλικίαν Arst. — соответствующее возрасту;μείζω ἢ κ. δάκρυα πεπονθότες ἤδη Thuc. — больше, чем можно было (бы) оплакать слезами;κατ΄ ἰσχύν Aesch. — сильно;κατ΄ ὀρθόν Soph. — прямо, правильно;κατ΄ ὀργήν Soph. — гневно;καθ΄ ὁρμήν Soph. — ревностно, усердно;καθ΄ ἡσυχίην Her. — спокойно(10) по словам, по мнениюκαθ΄ Ὅμηρον — по Гомеру, как говорит Гомер;
κ. τὸν Θουκυδίδην Plut. — по словам Фукидида(11) как, словноκ. λοπὸν κρομύοιο Hom. — словно луковичная кожура;
μέγεθος κ. συκέην Her. — величиною со смокву;ὁμολογῶ οὐ κ. τούτους εἶναι ῥήτωρ Plat. — соглашаюсь, что оратор я не такой, как они(12) по отношению к, касательноκ. τέν Ἀμφιάρεω ἀπόκρισιν Her. — что касается ответа Амфиарая;
καθ΄ ὅσον Plat. — поскольку;καθ΄ ὅ ἡδέα ἐστίν, ἆρα κ. τοῦτο οὐκ ἀγαθά Plat. — (существуют вещи, которые), поскольку они приятны, постольку именно и нехороши;τὸ κ. τοῦτον εἶναι Xen. — что касается его;τὸ κατ΄ ἄνθρωπον Plat. и τὰ κατ΄ ἀνθρώπους Aesch. — дела человеческие, человеческое;τὰ κ. τέν πόλιν Arst. — государственные вопросы, государственные дела;τὰ καθ΄ ἡμᾶς Xen. — наши делаIIadv.1) внизκ. δάκρυ χέουσα Hom. — роняющая слезы
2) полностью, целикомκ. ἔφαγε Hom. — (целиком) съел (обычно, однако, adv. κατά толкуется как приставка in tmesi)
ион. = καθά См. καθα, т.е. καθ΄ ἅII.in crasi = καὴ εἶτα -
7 ολον
adv. (тж. τὸ ὅλον, εἰς τὸ ὅ., καθ΄ ὅ. и καθ΄ ὅλου Plat.) в целом, целиком, полностью, совершенно:(τῷ) ὅλῳ καὴ παντί Plat. и δι΄ ὅλου Plut. целиком и полностью, совершенно, вполне
-
8 ὅλος
ὅλος, η, ον, [dialect] Ion. [full] οὖλος, η, ον, as in Hom. (twice, v. infr.), Xenoph. (v. infr.), Parm.8.4, Hp.Acut.14, Carn.13, al. (but ὅλος in Hdt.2.126, 4.64,7.167, 8.113 (cf.Aἡμι-ολίας 5.88
), Hp.Epid.1.7, Herod.3.18,5.12, 6.7 (butοὖλος 8.56
) ; ὅλως dub. in Thgn.73 codd.):—whole, entire, complete in all its parts, of persons and things, ἄρτος οὖλος a whole loaf, Od.17.343 ; μηνὶ δ' ἄρ' οὔλῳ in a whole month, 24.118 ; οὖλος ὁρᾷ, οὖλος δὲ νοεῖ, οὖλος δέ τ' ἀκούει (sc. ὁ θεός) Xenoph.24 ; ὅλος ἑσπέρας ὀφθαλμός, i.e. the full moon, Pi.O.3.19 ; ὁ ὅ. χρόνος ib.2.30 ;τρεῖς ὅλους.. ἑκμήνους χρόνους S.OT 1136
; ἐπ' ὤμοις ὅλην πόλιν φέρων a whole city, E.Ph. 1131 ;ἐκπιεῖν ὅλον πίθον Id.Cyc. 217
;ὅλους ἐκ κριβάνου βοῦς Ar.Ach.85
;λαβράκιον ὀπτᾶν ὅ. Antiph.222.3
, etc. ; πόλεις ὅλαι whole, entire cities, Pl.Grg. 512b ; ὅλη ἡ πόλις, the city as a whole, Id.R. 519e ; ὅλους ποιητὰς ἐκμανθάνειν learn whole poets by heart, Id.Lg. 811a : it may either precede the Art. or follow the Subst., τῆς ἡμέρας ὅλης in the course of the whole day, X.An.3.3.11 ; δι' ὅλης τῆς νυκτός ib.4.2.4 ; ὅλην τὴν νύκτα or τὴν νύκτα ὅλην, Id.Cyr. 7.5.15, Men.67.2, Pl.Smp. 219c ;ὅ. τὸ δέρμα Men.498
;ἡ πόλις ὅ. Id.882
, etc.: less freq. between Art. and Subst.,τὸν ὅ. ἀμφὶ χρόνον Pi. O.2.30
;ἡ ὅ. ἀδικία Pl.R. 344c
;τὸ ὅ. πρόσωπον Id.Prt. 329e
;τῇ ὅ. φάλαγγι X.An.4.8.11
: joined withεἷς, ἡμέρας.. οὐχ ὅλης μιᾶς S.Ph. 480
;εἶδος ἓν ὅλον Pl.Ti. 56e
; withπᾶς, ὅλην καὶ πᾶσαν τὴν οἰκίαν Id.Lg. 808a
, cf. R. 486a ;πρὸς τῷ διακινδυνεύειν ὅ. καὶ πᾶς ἦν Plb.3.94.10
(so withoutπᾶς, οὕτως ἔκφρων ἦν καὶ ὅλος πρὸς τῷ λήμματι καὶ τῷ δωροδοκήματι, ὥστε.. D.19.127
) ;τὸ ὅ. αὐτοῖς ἦν καὶ τὸ πᾶν Ἀπελλῆς Plb.5.26.5
.3 entire, utter, ὅ. ἁμάρτημα an utter blunder, X.HG5.3.7 ; πλάσμα ὅ. ἐστὶν ἡ διαθήκη utter fiction, D.45.29.4 neut. as Adv., ὅλον or τὸ ὅ. wholly, entirely,διαφέρει ὅ. τε καὶ πᾶν Pl.Alc.1.109b
;διαφέρει ὅ. καὶ τὸ πᾶν Id.Lg. 944c
;ὅλῳ καὶ παντί Id.Phd. 79e
;τῷ ὅ. καὶ παντὶ διοίσει Id.R. 527c
;τῷ παντὶ καὶ ὅ. Id.Lg. 734e
;εἰς τὸ ὅ. Id.Plt. 302b
: with a Prep., κατὰ ὅλον on the whole, generally, opp. ἀπολαβὼν μέρος τι, Id.R. 392d ; so ; δι' ὅλου, καθ' ὅλου (v. διόλου, καθόλου) ;αἱ κράσεις δι' ὅλων Plu.2.1078c
, cf. 1078d: in this signf. also without a Prep.,τὸ μὲν ὅ.
generally speaking,Pl.
Phdr. 261a, D.44.11 ; τὸ δ' ὅ. and in general, in short, PTeb.33.16 (ii B. C.) ; οὐδὲ Φιλόξενον ὅλ' ἐξ ὅλων εὗρον I have entirely failed to find P., POxy. 936.20 (iii A. D.).5 = πᾶς, all,ὅλων στρατηγός S.Aj. 1105
, cf. Men. Pk. 225, Nonn.D.47.482, AP5.216 (Paul. Sil.), 7.679 ([place name] Sophronius) ; ὅλη πόλις every city, LXX 1 Ki.14.23 ; πρὸ τῶν ὅ. τὸ προσκύνημά σου ποιῶ before all things, PTeb.418.4 (iii A. D.) ;ἀσπάζομαι.. πάντας τοὺς ἐν τῇ οἰκίᾳ ὅ. κατ' ὄνομα PLond.2.404.15
(iv A. D.), cf. PIand. 13.20 (iv A. D.).II as Subst.,τὸ ὅ.
the universe,Pl.
Grg. 508a, Ly. 214b, etc. ; differing from τὸ πᾶν, as implying a definite order, Arist.Metaph. 1024a3, cf. Pl.Tht. 204a sq. (but as not including void, Placit.2.1.7) ; alsoἡ τῶν ὅ. τάξις X.Cyr.8.7.22
.2 τὰ ὅ. one's all,τὰ ὅ. πεπρακέναι D.18.28
; τοῖς ὅ. ἡττᾶσθαι lose one's all, be utterly ruined, Id.9.64 ; in full,τοῖς ὅ. πράγμασιν ἐσφαλμένος Plb. 18.33.1
, etc. ; τοῖς ὅ., = ὅλως, altogether, Philipp. ap. D.18.39 : with neg., not at all, Phld.Rh.2.135S., Aristid.2.274,304J. ; τοῖς ὅ. ἠφάνισαν utterly destroyed it, PRyl.152.14 (i A. D.), cf. Aristid.2.262J. ; κινδυνεύει τῷ ὅ. ἐξαρθῆναι there is a risk of its being entirely carried away, PRyl.133.19 (i A. D.).III Adv. ὅλως ([dialect] Dor. [full] οὔλως Pempel. ap.Stob.4.25.52) wholly, altogether,ὅ. σοφόν Pl.R. 568a
;ἀλγοῦνθ' ὅ. Id.Phlb. 36a
; ὅ. ψεύδεται he speaks utter falsehood, Isoc.15.31, etc.2 on the whole, speaking generally, in short,ὅ. δ' οὐδεὶς ἔστιν ὅντιν' οὐ πεφενάκικ' ἐκεῖνος D.2.7
, cf. 14,al. ;διψῆν καὶ πεινῆν καὶ ὅ. τὰς ἐπιθυμίας Pl.R. 437b
, cf. Cra. 406a ; τί οὖν κωλύει πάντα ἀφῃρῆσθαι καὶ ὅ. τὴν πολιτείαν ; D.20.3 ;ὅ. εἰπεῖν Arist.Ph. 202b19
, etc.3 freq. with a neg. (first in Thgn.73, s. v. l.), οὐχ ὅ. or ὅ. οὐ not at all,ὅ. μὴ διαλέγεσθαι X.Mem.1.2.35
;ὅ. οὔτ' ἀφελὼν οὔτε προσθείς D.3.35
;οὔτ' ἐλεῶν οὔθ' ὅ. ἄνθρωπον ἡγούμενος Id.21.101
, cf. 46 ;οὐδὲ εἷς ὅ. Men.65.9
;μὴ ὄντος ὅ. τοῦ Σωκράτους Arist.Cat. 13b19
;μηδὲ ὅ. εἶναι τοὺς θεούς Luc.Tim.10
.4 actually, really,καλῶς ποιήσεις ἐλθοῦσα.. πρὸς ἡμᾶς ἵνα ὅ. ἴδωμέν σε POxy.1676.31
(iii A. D.) ; so perh. in 1 Ep.Cor.5.1. (ὅλ ([etym.] ϝ) ος from I.-E. *sólwos, cf. Skt. sárvas 'whole', and perh. Lat. salus, salvus.) -
9 ὅλος
ὅλος, ion. u. ep. οὖλος, s. unten ( heil, vgl. salvus, solidus), ganz, unversehrt, vollständig; ὅλον στρατόν, Pind. Ol. 11, 45; ὅλον ἂν χρόνον, N. 3, 47; vgl. Ol. 2, 33; ὅλον ἑσπέρας όφϑαλμόν, vom Vollmonde, Ol. 3, 20; ἡμέρας τοι μόχϑος οὐχ ὅλης μιᾶς, Soph. Phil. 478; ὕπαρχος ἄλλων, οὐχ ὅλων στρατηγός, nicht Feldherr über das ganze Heer, Ai. 1084; ἐκπιεῖν ὅλον πίϑον, Eur. Cycl. 216; ἐπ' ὤμοις ὅλην πόλιν φέρων, Phoen. 1138; τῆς ἡμέρας ὅλης, den ganzen Tag hindurch, Xen. An. 3, 3, 11; δι' ὅλης τῆς νυκτός, 4, 2, 4; u. so auch bei Plat. neben dem subst. mit dem Artikel, ὅλῳ τῷ ὀνόματι Crat. 393 e, τὸν βίον ὅλον Rep. III, 411 a, τὴν νύκτα ὅλην Conv. 219 c; wenn es einen Gesammtbegriff ausdrücken soll, steht τὴν ὅλην ἀδικίαν ἠδικηκώς, Rep. I, 344 c, πρὸς τὸ ὅλον πρόςωπον, Prot. 329 e; auch ohne Artikel, ὅλους ποιητὰς ἐκμανϑάνειν Legg. VII, 811 a, πόλεις ὅλας σώζει Gorg. 512 b; dem ἥμισυ entgegengesetzt, Conv. 191 b; ὅλην καὶ πᾶσαν οἰκίαν, Legg. VII, 808 a; ὅλος und πᾶς unterschieden Theaet. 204 b; – τὰ ὅλα πράγματα, die Hauptsache, das Ganze, Dem. 1, 3; vgl. Xen. Cyr. 8, 1, 13; ἡ τῶν ὅλων τάξις, 8, 7, 22; κινδυνεύειν τοῖς ὅλοις πράγμασιν, von der höchsten Gefahr, wo Alles auf dem Spiele steht, Pol. 1, 70, 1; so σφάλλεσϑαι, 18, 16, 1, ἀγνοεῖν, 18, 19, 6, κρατεῖν τῶν ὅλων, 3, 90, 11 u. öfter; auch τοῖς ὅλοις πρῶτος οὐ τύχην, οὐδ' ἀνάγκην διακοσμήσεως ἀρχήν, ἀλλὰ τὸν νοῠν ἐπέστησε, Plut. Pericl. 5, vom Anaxagoras, dem All, allen Dingen, der ganzen Welt; τὸ ὅλον, das Ganze, Plat. oft. – Adverbial werden ὅλον und τὸ ὅλον gebraucht, im Ganzen, überhaupt, διαφέρει δὲ ὅλον που καὶ τὸ πᾶν, Plat. Legg. XII, 944 c Alc. I, 109 b; καὶ τὸ ὅλον, Xen. Mem. 4, 1, 2; εἰς τὸ ὅλον, Plat. Polit. 302 b; καϑ' ὅλον, Rep. III, 392 d; auch καϑ' ὅλου, Men. 77 a, ein bei Arist. sehr häufiger Ausdruck, auch als ein Wort geschrieben, s. oben, dem καϑ' ἕκαστα, den einzelnen Beziehungen, entgegengstzt; ὅλῳ καὶ παντί, ganz und gar, Plat. Phaed. 79 c u. öfter, auch τῷ ὅλῳ καὶ παντί, Rep. VII, 527 ci Pol. vrbdt oft ὅλος καὶ πᾶς, ganz und gar, εἶναι πρός τινι, 3, 94, 10. 32, 1, 5; τὸ ὅλον αὐτοῖς ἦν καὶ πᾶν Ἀπελλῆς, er war ihr Eins und ihr Alles, 5, 26, 5. – Adv. ὅλως, gänzlich, im Ganzen, überhaupt, Plat. Phaed. 64 e; bes. nach Aufzählungen, wie denique, kurz, διψῆν καὶ πεινῆν καὶ ὅλως τὰς ἐπιϑυμίας, Rep. IV, 437 b; vgl. Dem. Lpt. 3 u. Wolf p. 220; οὐχ ὅλως, ganz und gar nicht, Pol. 20, 5, 10 u. A.; οὐδὲ ὅλως, überall nicht einmal, Ath.
-
10 ὅλος
ὅλος, (heil, vgl. salvus, solidus), ganz, unversehrt, vollständig; ὅλον ἑσπέρας όφϑαλμόν, vom Vollmonde; ὕπαρχος ἄλλων, οὐχ ὅλων στρατηγός, nicht Feldherr über das ganze Heer; τῆς ἡμέρας ὅλης, den ganzen Tag hindurch; τὰ ὅλα πράγματα, die Hauptsache, das Ganze; κινδυνεύειν τοῖς ὅλοις πράγμασιν, von der höchsten Gefahr, wo alles auf dem Spiele steht; τοῖς ὅλοις πρῶτος οὐ τύχην, οὐδ' ἀνάγκην διακοσμήσεως ἀρχήν, ἀλλὰ τὸν νοῠν ἐπέστησε, vom Anaxagoras, dem All, allen Dingen, der ganzen Welt; τὸ ὅλον, das Ganze. Adverbial werden ὅλον und τὸ ὅλον gebraucht, im Ganzen, überhaupt; καϑ' ὅλου, dem καϑ' ἕκαστα, den einzelnen Beziehungen, entgegengstzt; ὅλῳ καὶ παντί, ganz und gar; τὸ ὅλον αὐτοῖς ἦν καὶ πᾶν Ἀπελλῆς, er war ihr Eins und ihr Alles. Adv. ὅλως, gänzlich, im Ganzen, überhaupt; nach Aufzählungen: wie denique, kurz; οὐχ ὅλως, ganz und gar nicht; οὐδὲ ὅλως, überall nicht einmal -
11 διά
διά prep. w. gen. and acc. (Hom.+) (for lit. s. ἀνά, beg.); the fundamental idea that finds expression in this prep. is separation, esp. in the gen., with the gener. sense ‘through’; in the acc. the gener. sense also is ‘through’ (cp. the semantic range in Eng.), but primarily with a causal focus ‘owing to’.A. w. gen.① marker of extension through an area or object, via, throughⓐ w. verbs of going διέρχεσθαι διὰ πάντων (sc. τόπων, EpArist 132) go through all the places Ac 9:32; cp. Mt 12:43; Lk 11:24. ἀπελεύσομαι διʼ ὑμῶν εἰς I will go through your city on the way to Ro 15:28; cp. 2 Cor. 1:16. διαβαίνειν Hb 11:29. διαπορεύεσθαι διὰ σπορίμων Lk 6:1. εἰσέρχεσθαι διὰ τῆς πύλης (Jos., Ant. 13, 229) Mt 7:13a; τ. θύρας J 10:1f; cp. vs. 9. παρέρχεσθαι διὰ τ. ὁδοῦ pass by along the road Mt 8:28; cp. 7:13b. παραπορεύεσθαι Mk 2:23; 9:30. περιπατεῖν διὰ τοῦ φωτός walk about through or in the light Rv 21:24. ὑποστρέφειν διὰ Μακεδονίας return through M. Ac 20:3.—Ἰης. ὁ ἐλθὼν διʼ ὕδατος καὶ αἵματος 1J 5:6 first of all refers quite literally to Jesus’ passing through water at the hand of John and through blood at his death (on the expression ‘come through blood’ in this sense cp. Eur., Phoen. 20 in Alex. Aphr., Fat. 31 II 2 p. 202, 10, of the oracle to Laius the father of Oedipus, concerning the bloody downfall of his house: πᾶς σὸς οἶκος βήσεται διʼ αἵματος). But mng. 3c may also apply: Jesus comes with the water of baptism and with the blood of redemption for his own.—AKlöpper, 1J 5:6–12: ZWT 43, 1900, 378–400.—The ῥῆμα ἐκπορευόμενον διὰ στόματος θεοῦ Mt 4:4 (Dt 8:3) is simply the word that proceeds out of the mouth of God (cp. Theognis 1, 18 Diehl3 τοῦτʼ ἔπος ἀθανάτων ἦλθε διὰ στομάτων; Pittacus in Diog. L. 1, 78 διὰ στόματος λαλεῖ; Chrysippus argues in Diog. L. 7, 187: εἴ τι λαλεῖς, τοῦτο διὰ τοῦ στόματός σου διέρχεται, i.e. if one e.g. says the word ἅμαξα, a wagon passes through the person’s lips; TestIss 7:4 ψεῦδος οὐκ ἀνῆλθε διὰ τ. χειλέων μου. Cp. also δέχεσθαι διὰ τῶν χειρῶν τινος Gen 33:10 beside δέχ. ἐκ τ. χειρ. τινος Ex 32:4).ⓑ w. other verbs that include motion: οὗ ὁ ἔπαινος διὰ πασῶν τ. ἐκκλησιῶν (sc. ἀγγέλλεται) throughout all the congregations 2 Cor 8:18. διαφέρεσθαι διʼ (v.l. καθʼ) ὅλης τῆς χώρας be spread through the whole region Ac 13:49. διὰ τ. κεράμων καθῆκαν αὐτόν they let him down through the tile roof Lk 5:19. διὰ τοῦ τείχους καθῆκαν through an opening in the wall (Jos., Ant. 5, 15) Ac 9:25; cp. 2 Cor 11:33. (σωθήσεται) ὡς διὰ πυρός as if he had come through fire 1 Cor 3:15. διασῴζεσθαι διʼ ὕδατος be brought safely through the water 1 Pt 3:20.—διʼ ὅλου J 19:23 s. ὅλος 2.ⓐ of a whole period of time, to its very end throughout, through, during διὰ παντός (sc. χρόνου. Edd. gener. write διὰ παντός, but Tdf. writes διαπαντός exc. Mt 18:10) always, continually, constantly (Hdt. 1, 122, 3; Thu. 1, 38, 1; Vett. Val. 220, 1; 16; PLond I, 42, 6 [172 B.C.] p. 30; BGU 1078, 2; PGM 7, 235; LXX; GrBar 10:7; EpArist index; Jos., Ant. 3, 281; SibOr Fgm. 1, 17; Just., D. 6, 2; 12, 3 al.) Mt 18:10; Mk 5:5; Lk 24:53; Ac 2:25 (Ps 15:8); 10:2; 24:16; Ro 11:10 (Ps 68:24); 2 Th 3:16; Hb 9:6; 13:15; Hm 5, 2, 3; Hs 9, 27, 3. διὰ νυκτός during the night, overnight (νύξ 1b) Ac 23:31. διʼ ὅλης νυκτός the whole night through Lk 5:5; J 21:6 v.l. (X., An. 4, 2, 4; Diod S 3, 12, 3 διʼ ὅλης τῆς νυκτός; PGM 4, 3151; Jos., Ant. 6, 37; cp. διʼ ἡμέρας all through the day: IPriene 112, 61 and 99; 1 Macc 12:27; 4 Macc 3:7). διʼ ἡμερῶν τεσσεράκοντα Ac 1:3 means either for forty days (Philo, Vi. Cont. 35 διʼ ἓξ ἡμερῶν. So AFridrichsen, ThBl 6, 1927, 337–41; MEnslin, JBL 47, 1928, 60–73) or (s. b below) now and then in the course of 40 days (B-D-F §223, 1; Rob. 581; WMichaelis, ThBl 4, 1925, 102f; Bruce, Acts). διὰ παντὸς τοῦ ζῆν throughout the lifetime Hb 2:15 (cp. διὰ παντὸς τοῦ βίου: X., Mem. 1, 2, 61; Pla., Phileb. 39e; Dionys. Hal. 2, 21; διʼ ὅλου τοῦ ζῆν EpArist 130; 141; 168).ⓑ of a period of time within which someth. occurs during, at (PTebt 48, 10) διὰ (τῆς) νυκτός at night, during the night (Palaeph. 1, 10; PRyl 138, 15 κατέλαβα τοῦτον διὰ νυκτός; Jos., Bell. 1, 229. S. νύξ 1b end) Ac 5:19; 16:9; 17:10. διὰ τῆς ἡμέρας during the day Lk 9:37 D (Antig. Car. 128 διὰ πέμπτης ἡμέρας=on the fifth day). διὰ τριῶν ἡμερῶν within three days Mt 26:61; Mk 14:58.ⓒ of an interval of time, after (Hdt. 6, 118, 3 διʼ ἐτέων εἴκοσι; Thu. 2, 94, 3; X., Mem. 2, 8, 1; Diod S 5, 28, 6 of transmigration of souls: διʼ ἐτῶν ὡρισμένων [=after the passing of a certain number of years] πάλιν βιοῦν; OGI 56, 38; 4 Macc 13:21; Jos., Ant. 4, 209): διʼ ἐτῶν πλειόνων after several years Ac 24:17. διὰ δεκατεσσάρων (s. under δέκα) ἐτῶν after 14 years Gal 2:1. διʼ ἡμερῶν several days afterward Mk 2:1. διὰ ἱκανοῦ χρόνου after (quite) some time Ac 11:2 D (X., Cyr. 1, 4, 28 διὰ χρόνου).③ marker of instrumentality or circumstance whereby someth. is accomplished or effected, by, via, throughⓐ of means or instrument γράφειν διά χάρτου καὶ μέλανος write w. paper and ink 2J 12; cp. 3J 13 (Plut., Sol. 87 [17, 3]). διὰ πυρὸς δοκιμάζειν test by fire 1 Pt 1:7. διὰ χρημάτων κτᾶσθαι Ac 8:20. Hebraistically in expr. denoting activity διὰ χειρῶν τινος (LXX) Mk 6:2; Ac 5:12; 14:3; 19:11, 26. Differently γράφειν διὰ χειρός τινος write through the agency of someone 15:23; cp. 11:30. εἰπεῖν διὰ στόματός τινος by the mouth of someone (where the usage discussed in A1a is influential) 1:16; 3:18, 21; 4:25. εὔσημον λόγον διδόναι διὰ τῆς γλώσσης utter intelligible speech with the tongue 1 Cor 14:9. διὰ τοῦ νοὸς λαλεῖν speak, using one’s reason (=consciously; opp., ecstatic speech) vs. 19 v.l. Of the work of Christ: περιποιεῖσθαι διὰ τοῦ αἵματος obtain through his blood Ac 20:28; cp. Eph 1:7; Col 1:20. Also διὰ τοῦ θανάτου Ro 5:10; Col 1:22; Hb 2:14; διὰ τοῦ σώματος Ro 7:4; διὰ τῆς ἰδίας σαρκός AcPlCor 2:6; cp. 2:15; διὰ τοῦ σταυροῦ Eph 2:16; διὰ τῆς θυσίας Hb 9:26; διὰ τῆς προσφορᾶς τοῦ σώματος Ἰησοῦ through the offering of the body of Jesus 10:10; διὰ παθημάτων 2:10.ⓑ of manner, esp. w. verbs of saying: ἀπαγγέλλειν διὰ λόγου by word of mouth Ac 15:27; cp. 2 Th 2:15. διʼ ἐπιστολῶν by letter (POxy 1066, 9; 1070, 14f πολλάκις σοι γράψας διὰ ἐπιστολῶν πολλῶν; Tat. 12:3 δια γραφῆς in writing) 1 Cor 16:3; 2 Cor 10:11; cp. 2 Th 2:2, 15. διὰ λόγου πολλοῦ w. many words Ac 15:32. διʼ ὁράματος εἰπεῖν in a vision 18:9. διὰ παραβολῆς in an illustrative way, in a parable Lk 8:4. διὰ προσευχῆς καὶ δεήσεως προσεύχεσθαι call on (God) w. prayer and supplication Eph 6:18. διὰ βραχέων ἐπιστέλλειν write briefly Hb 13:22 (cp. 1 Pt 5:12 P72; Isocr. 14, 3; Lucian, Tox. 56; EpArist 128; Ath. 17:1 σκέψασθε … διὰ βρ.). Also διʼ ὀλίγων γράφειν 1 Pt 5:12 (Pla., Phileb. 31d; UPZ 42, 9 [162 B.C.]; 2 Macc 6:17).ⓒ of attendant or prevailing circumstance (Kühner-G. I 482f; X., Cyr. 4, 6, 6 διὰ πένθους τὸ γῆρας διάγων; Just., D. 105, 2 διʼ οὗ πάθους ἔμελλενἀποθνῄσκειν; PTebt 35, 9 [111 B.C.] διὰ τῆς γνώμης τινός=with someone’s consent; Jos., Bell. 4, 105) σὲ τὸν διὰ γράμματος καὶ περιτομῆς παραβάτην νόμου you who, (though provided) with the written code and circumcision, are a transgressor/violator of the law Ro 2:27. διʼ ὑπομονῆς 8:25. διὰ προσκόμματος eat with offense (to the scruples of another) 14:20. διʼ ἀκροβυστίας in a state of being uncircumcised 4:11. διὰ πολλῶν δακρύων with many tears 2 Cor 2:4. Cp. 6:7. διὰ τῆς ἐπιγνώσεως 2 Pt 1:3 ( through recognition [of God as source of the gifts], s. Danker, Benefactor 457). διὰ πυρός in fiery form AcPlCor 2:13.—Here prob. belongs σωθήσεται διὰ τῆς τεκνογονίας 1 Ti 2:15 (opp. of the negative theme in Gen. 3:16), but s. d next. On 1J 5:6 s. A1a above.ⓓ of efficient cause via, through διὰ νόμου ἐπίγνωσις ἁμαρτίας ( only) recognition of sin comes via the law Ro 3:20; cp. 4:13. τὰ παθήματα τὰ διὰ τοῦ νόμου passions aroused via the law 7:5. διὰ νόμου πίστεως by the law of faith 3:27; Gal 2:19. ἀφορμὴν λαμβάνειν διὰ τῆς ἐντολῆς Ro 7:8, 11; cp. 13. διὰ τ. εὐαγγελίου ὑμᾶς ἐγέννησα (spiritual parenthood) 1 Cor 4:15. Perh. 1 Ti 2:15 but s. c, above. διὰ τῆς σοφίας with its wisdom 1 Cor 1:21; opp. διὰ τῆς μωρίας τοῦ κηρύγματος through the folly of proclamation = foolish proclamation ibid. διὰ τῆς Λευιτικῆς ἱερωσύνης Hb 7:11. Freq. διὰ (τῆς) πίστεως Ro 1:12; 3:22, 25, 30f; Gal 2:16; 3:14, 26; Eph 2:8; 3:12, 17 al. Cp. AcPl Cor 2:8. πίστις διʼ ἀγάπης ἐνεργουμένη faith which works through (=expresses itself in) deeds of love Gal 5:6. διὰ θελήματος θεοῦ if God is willing Ro 15:32; by the will of God 1 Cor 1:1; 2 Cor 1:1; 8:5; Eph 1:1; Col 1:1; 2 Ti 1:1.ⓔ of occasion διὰ τῆς χάριτος by virtue of the grace Ro 12:3; Gal 1:15 (Just., D. 100, 2).—3:18; 4:23; Phlm 22. διὰ δόξης καὶ ἀρετῆς in consequence of his glory and excellence 2 Pt 1:3 v.l.ⓕ in wording of urgent requests διὰ τῶν οἰκτιρμῶν τοῦ θεοῦ by the mercy of God Ro 12:1; cp. 15:30; 1 Cor 1:10; 2 Cor 10:1.④ marker of pers. agency, through, byⓐ with focus on agency through ( the agency of), by (X., An. 2, 3, 17 διʼ ἑρμηνέως λέγειν; Menand., Fgm. 210, 1 οὐθεὶς διʼ ἀνθρώπου θεὸς σῴζει … ἑτέρου τόν ἕτερον; Achilles Tat. 7, 1, 3 διʼ ἐκείνου μαθεῖν; Just., D. 75, 4 διὰ παρθένου γεννηθῆναι; PMert 5, 8 γεομετρηθῆναι διʼ αὐτοῦ) ῥηθὲν διὰ τοῦ προφήτου Mt 1:22; 2:15, 23; 4:14 al. (cp. Just., A I, 47, 5 διὰ Ἠσαίου τοῦ πρ.). γεγραμμένα διὰ τῶν προφητῶν Lk 18:31; cp. Ac 2:22; 10:36; 15:12 al. διʼ ἀνθρώπου by human agency Gal 1:1. διὰ Μωϋσέως through Moses (Jos., Ant. 7, 338; Mel., P. 11, 77 διὰ χειρὸς Μωυσέως) J 1:17; under Moses’ leadership Hb 3:16. διʼ ἀγγέλων by means of divine messengers (TestJob 18:5 διὰ τοῦ ἀγγέλου; cp. Jos., Ant. 15, 136, but s. n. by RMarcus, Loeb ed., ad loc.) Gal 3:19; Hb 2:2. πέμψας διὰ τ. μαθητῶν εἶπεν sent and said through his disciples Mt 11:2f. Cp. the short ending of Mk. γράφειν διά τινος of the bearer IRo 10:1; IPhld 11:2; ISm 12:1, but also of pers. who had a greater or smaller part in drawing up some document (Dionys. of Cor. in Eus., HE 4, 23, 11) 1 Pt 5:12 (on the practice s. ERichards, The Secretary in the Letters of Paul ’91). In this case διά comes close to the mng. represented by (LWenger, D. Stellvertretung im Rechte d. Pap. 1906, 9ff; Dssm., LO 98 [LAE 123f]). So also κρίνει ὁ θεὸς διὰ Χρ. Ἰ. God judges, represented by Christ Jesus Ro 2:16. Christ as intermediary in the creation of the world J 1:3, 10; 1 Cor 8:6; Col 1:16.—εὐχαριστεῖν τ. θεῷ διὰ Ἰ. Χρ. thank God through Jesus Christ Ro 1:8; 7:25; Col 3:17.—Occasionally the mediation becomes actual presence (references for this usage in BKeil, Anonymus Argentinensis 1902, p. 192, 1; 306 note) διὰ πολλῶν μαρτύρων in the presence of many witnesses 2 Ti 2:2 (Simplicius in Epict. p. 114, 31 διὰ θεοῦ μέσου=in the presence of God as mediator; Philo, Leg. ad Gai. 187 τὸ διὰ μαρτύρων κλαίειν=weeping in the presence of witnesses).ⓑ with focus on the originator of an action (Hom. et al.; pap, LXX, EpArist)α. of human activity (PSI 354, 6 [254 B.C.] τὸν χόρτον τὸν συνηγμένον διʼ ἡμῶν=by us; 500, 5; 527, 12; 1 Esdr 6:13; 2 Macc 6:21; 4 Macc 1:11) 2 Cor 1:11 (where διὰ πολλῶν resumes ἐκ πολλῶν προσώπων). ᾧ παρέλαβε κανόνι διὰ τῶν μακαρίων προφήτων καὶ τοῦ ἁγίου εὐαγγελίου AcPlCor 2:36.β. of divine activity:—of God (Aeschyl., Ag. 1485; Pla., Symp. 186e ἡ ἰατρικὴ πᾶσα διὰ τ. θεοῦ τούτου [Asclepius] κυβερνᾶται; Ael. Aristid., Sarap. [Or. 8 Dind.=45 Keil] 14 K. πάντα γὰρ πανταχοῦ διὰ σοῦ τε καὶ διὰ σὲ ἡμῖν γίγνεται; Zosimus in CALG p. 143 and a magic ring in introd. 133; EpArist 313) 1 Cor 1:9 διʼ οὗ ἐκλήθητε (v.l. ὑπό s. καλέω 4); Ro 11:36 (s. Norden, Agn. Th. 240–50; 347f); Hb 2:10b (s. B 2a, below; cp. Ar. 1:5 διʼ αὐτοῦ … τὰ πάντα συνέστηκεν).—Of Christ Ro 1:5; 5:9, 17f, 21; 8:37; 2 Cor 1:20 al. (ASchettler, D. paulin. Formel ‘durch Christus’ 1907; GJonker, De paulin. formule ‘door Christus’: ThSt 27, 1909, 173–208).—Of the Holy Spirit Ac 11:28; 21:4; Ro 5:5.⑤ At times διά w. gen. seems to have causal mng. (Rdm. 142; POxy 299, 2 [I A.D.] ἔδωκα αὐτῷ διὰ σοῦ=because of you; Achilles Tat. 3, 4, 5 διὰ τούτων=for this reason; in Eng. cp. Coleridge, Anc. Mariner 135–36: Every tongue thro’ utter drouth Was wither’d at the root, s. OED s.v. ‘through’ I B 8) διὰ τῆς σαρκός because of the resistance of the flesh Ro 8:3.—2 Cor 9:13.—On the use of διά w. gen. in Ro s. Schlaeger, La critique radicale de l’épître aux Rom.: Congr. d’ Hist. du Christ. II 111f.B. w. acc.① marker of extension through an area, through (Hom. and other early Gk. only in poetry, e.g. Pind. P. 9, 123 διʼ ὅμιλον ‘through the throng’; Hellenistic prose since Dionys. Hal. [JKäser, D. Präpositionen b. Dionys. Hal., diss. Erlangen 1915, 54]; ISyriaW 1866b τὸν πάτρωνα διὰ πάντα of the governor of a whole province) διήρχετο διὰ μέσον Σαμαρείας καὶ Γαλιλαίας Lk 17:11 (cp. SibOr 3, 316 ῥομφαία διελεύσεται διὰ μέσον σεῖο).② marker of someth. constituting causeⓐ the reason why someth. happens, results, exists: because of, for the sake of (do something for the sake of a divinity: UPZ 62, 2 [161 B.C.] διὰ τὸν Σάραπιν; JosAs 1:10 διʼ αὐτήν; ApcSed 3:3 διὰ τὸν ἄνθρωπον; Tat. 8:2 διὰ τὸν … Ἄττιν; Ath. 30, 1 διὰ τὴν Δερκετώ) hated because of the name Mt 10:22; persecution arises because of teaching 13:21; because of unbelief vs. 58; because of a tradition 15:3; διὰ τὸν ἄνθρωπον (the sabbath was designed) for people Mk 2:27; because of Herodias Mk 6:17 (cp. Just. D. 34, 8 διὰ γυναῖκα); because of a crowd Lk 5:19; 8:19 al; because of Judeans Ac 16:3. διὰ τὸν θόρυβον 21:34; because of rain 28:2. Juristically to indicate guilt: imprisoned for insurrection and murder Lk 23:25. διʼ ὑμᾶς on your account=through your fault Ro 2:24 (Is 52:5). διὰ τὴν πάρεσιν because of the passing over 3:25 (but s. WKümmel, ZTK 49, ’52, 164). διὰ τὰ παραπτώματα on account of transgressions 4:25a (cp. Is 53:5; PsSol 13:5); but διὰ τὴν δικαίωσιν in the interest of justification vs. 25b; s. 8:10 for a sim. paired use of διὰ. διὰ τὴν χάριν on the basis of the grace 15:15. διʼ ἀσθένειαν τῆς σαρκός because of a physical ailment (cp. POxy 726, 10f [II A.D.] οὐ δυνάμενος διʼ ἀσθένειαν πλεῦσαι. Cp. ἀσθένεια 1) Gal 4:13. διὰ τὸ θέλημα σου by your will Rv 4:11. διὰ τὸν χρόνον according to the time = by this time Hb 5:12 (Aelian, VH 3, 37 δ. τὸν χρ.=because of the particular time-situation).—W. words denoting emotions out of (Diod S 5, 59, 8 διὰ τὴν λύπην; 18, 25, 1 διὰ τὴν προπέτειαν=out of rashness; Appian, Celt. 1 §9 διʼ ἐλπίδα; 2 Macc 5:21; 7:20; 9:8; 3 Macc 5:32, 41; Tob 8:7): διὰ φθόνον out of envy Mt 27:18; Phil 1:15. διὰ σπλάγχνα ἐλέους out of tender mercy Lk 1:78. διὰ τ. φόβον τινός out of fear of someone J 7:13. διὰ τὴν πολλὴν ἀγάπην out of the great love Eph 2:4. διὰ τ. πλεονεξίαν in their greediness B 10:4.—Of God as the ultimate goal or purpose of life, whereas διά w. gen. (s. A4bβ above) represents God as Creator, Hb 2:10a (s. Norden, op. cit.; PGM 13, 76 διὰ σὲ συνέστηκεν … ἡ γῆ). Cp. J 6:57 (s. Bultmann ad loc.) PtK 2.ⓑ in direct questions διὰ τί; why? (Hyperid. 3, 17; Dio Chrys. 20 [37], 28; Ael. Aristid. 31 p. 597 D.; oft. LXX; TestJob 37:8; TestLevi 2:9; GrBar, Tat; Mel., Fgm. 8b, 42) mostly in an interrogative clause Mt 9:11, 14; 13:10; 15:2f; 17:19; 21:25; Mk 2:18; 11:31; Lk 5:30; 19:23, 31; 20:5; 24:38; J 7:45; 8:43, 46; 12:5; 13:37; Ac 5:3; 1 Cor 6:7; Rv 17:7. Simply διὰ τί; (Hyperid. 3, 23) Ro 9:32; 2 Cor 11:11. Also διατί (always in t.r. and often by Tdf.; TestJob 46:2) B 8:4, 6; Hm 2:5; Hs 5, 5, 5. Kvan Leeuwen Boomkamp, Τι et Διατι dans les évangiles: RevÉtGr 39, 1926, 327–31.—In real and supposed answers and inferences διὰ τοῦτο therefore (X., An. 1, 7, 3; 7, 19; oft. LXX; JosAs 7:7; Ar. 12, 2; Just., A I, 44, 5 al.; Demetr.: 722 Fgm. 2, 3 Jac.) Mt 6:25; 12:27, 31; 13:13, 52; 14:2; 18:23; 21:43; 23:13 v.l.; 24:44; Mk 11:24; 12:24; Lk 11:19 al. Also διὰ ταῦτα (Epict.) Eph 5:6. διὰ τοῦτο ὅτι for this reason, (namely) that J 5:16, 18; 8:47; 10:17; 12:18, 39; 15:19; 1J 3:1. διὰ τοῦτο ἵνα for this reason, (in order) that (Lucian, Abdic. 1) J 1:31; 2 Cor 13:10; 1 Ti 1:16; Phlm 15. Also διὰ τοῦτο ὅπως Hb 9:15.ⓒ διά foll. by inf. or acc. w. inf., representing a causal clause, because (Gen 39:9; Dt 1:36; 1 Macc 6:53; GrBar 8:4; Demetr.: 722 fgm 1:1 al.) διὰ τὸ μὴ ἔχειν βάθος because it had no depth Mt 13:5f; Mk 4:5f (διὰ τὸ μή w. inf.: X., Mem. 1, 3, 5; Hero Alex. I 348, 7; III 274, 19; Lucian, Hermot. 31); because lawlessness increases Mt 24:12; διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν ἐξ οἴκου Δ.. Lk 2:4; because it was built well 6:48 al. διὰ τὸ λέγεσθαι ὑπό τινων because it was said by some Lk 9:7 (for the constr. cp. Herodian 7, 12, 7 διὰ τὸ τὰς ἐξόδους ὑπὸ τ. πυρὸς προκατειλῆφθαι=because the exit-routes were blocked by the fire).ⓓ instead of διά w. gen. to denote the efficient cause we may have διά, byα. w. acc. of thing (schol. on Pind., N. 4, 79a; 2 Macc 12:11; EpArist 77) διὰ τὸ αἷμα by the blood Rv 12:11. διὰ τὰ σημεῖα by the miracles 13:14.β. w. acc. of pers. and freq. as expr. of favorable divine action (Aristoph., Plut. 468; Dionys. Hal. 8, 33, 3, 1579 μέγας διὰ τ. θεούς ἐγενόμην; Ael. Aristid. 24, 1 K.=44 p. 824 D.: διʼ οὓς [= θεούς] ἐσώθην; SIG 1122; OGI 458, 40; PGM 13, 579 διῳκονομήθη τ. πάντα διὰ σέ; EpArist 292; Sir 15:11; 3 Macc 6:36: other exx. in SEitrem and AFridrichsen, E. christl. Amulett auf Pap. 1921, 24). ζῶ διὰ τὸν πατέρα J 6:57 (cp. PKöln VI, 245, 16 of Isis σὺ κυρεῖς τὰ πάντα, διὰ σὲ δʼ εἰσορῶ φαός ‘you are responsible for everything and thanks to you I can see light’). διὰ τὸν ὑποτάξαντα by the one who subjected it Ro 8:20.—DELG. M-M. TW. -
12 ὑπόθεσις
A proposal, proposed action,τὴν ἐν φίλοις δικαιοτάτην ὑ. ἔχω ὑποτιθέναι X.Cyr.5.5.13
;ἵνα σὺ τὰ σαυτοῦ κατὰ τὴν ὑ. ὅπως ἂν βούλῃ περαίνῃς Pl.Grg. 454c
; intention, policy,πολλὰ πρᾶξαι πρὸς τὴν ὑ. τῆς πατρίδος ὡς συχνῆς ἀδικίας δεομένην Thphr.Fr. 136
;διὰ τὴν ὑ. τῆς πολιτείας.. ἠναγκάζετο χρῆσθαι τοῖς ὑπουργοῦσι Plu.Caes.51
; πρὸς ὑ. τινα ἀγαθῶν ἀνδρῶν men good for a particular policy, Arist.Pol. 1293b4; ὑ. τῆς δημοκρατικῆς πολιτείας ἐλευθερία ib. 1317a40; ἡμῖν ἡ τῶν νόμων ὑ. ἐνταῦθα ἔβλεπεν, ὅπως .. Pl.Lg. 743c;περὶ τῶν αὐτῶν οὐχ ὁμοίως ἅπασι βουλευτέον, ἀλλ' ὡς ἂν ἐξ ἀρχῆς ἕκαστοι τοῦ βίου ποιήσωνται τὴν ὑ. Isoc.6.90
;τοῖς φαύλοις ἐνδέχεται τὰ τυχόντα πράττειν· εὐθὺς γὰρ τοῦ βίου τοιαύτην πεποίηνται τὴν ὑ. Id.1.48
;ἀνάγκη τοῖς περὶ ὅλων τῶν πραγμάτων καλὰς τὰς ὑ. πεποιημένοις καὶ τὰ μέρη τὸν αὐτὸν τρόπον ἔχειν ἐκείνοις Id.7.28
;πρὸς ταύτην τὴν ὑ. ἀποβλέποντες ἄμεινον βουλευσόμεθα καὶ περὶ τῶν ἄλλων Id.8.18
;ἐξέστητε τῆς ὑ. ἐφ' ἧς ὑμᾶς οἱ πρόγονοι κατέλιπον D.10.46
; οἱ τῆς αὐτῆς ὑ. προεστῶτες those who advocated the same policy, Plb.30.32.12;ἅπαντας ἀπονεύσειν ἐπ' ἐκείνην τὴν ὑ. Id.24.9.7
; Ἀχαϊκωτέραν εἶναι.. ταύτην τὴν ὑ. καὶ νικητικωτέραν ἐν τοῖς πολλοῖς ib.4;τὸ τῆς ἰδίας ὑ. λαμπρόν Id.21.23.1
;τὸ τῶν σαρισῶν μέγεθός ἐστι κατὰ μὲν τὴν ἐξ ἀρχῆς ὑ. ἑκκαίδεκα πηχῶν, κατὰ δὲ τὴν ἁρμογὴν τὴν πρὸς τὴν ἀλήθειαν δεκατεττάρων Id.18.29.2
;τηροῦντες τὴν αὑτῶν ὑ. Id.5.5.5
;πρὸς ταύτην ἁρμοζόμενοι τὴν ὑ. Id.3.16.1
, cf. 3.50.7; κατασκέψασθαι τὴν τῶν ὑπεναντίων ἐπίνοιαν καὶ τὴν ὅλην ὑ. ib.6;Φάβιος.. κατὰ τὴν ἐξ ἀρχῆς ὑ. οὐδαμῶς κρίνων ἐκκυβεύειν οὐδὲ παραβάλλεσθαι τοῖς ὅλοις Id.3.94.4
.2 suggestion, advice,ἐδώκαμεν ἄν σοι ὑποθέσεις δι' ὧν οἱ ἀντίδικοι ἂν οἴμωζον PMich.Zen.57.7
(iii B. C.);διελέγοντο.. κατὰ τὰς ἐντολὰς τὰς Ἀράτου καὶ τὰς ὑ. Plb. 2.48.8
, cf. 2.52.6, 4.24.2;κροτηθείσης τῆς ὑ. Id.28.16.5
; πολυτέχνους ὑ. ἔργων elaborate proposals for works, Plu.Per.12.3 purpose, ;λόγῳ μὲν ἀποδώσων.., ἑτέραν δὲ τῆς ἀποδημίας ἔχων ὑ. λανθάνουσαν τοὺς πολλούς Id.Mar.31
;ἐξ αὐτῆς τῆς αἰτίας τῆς τε ὑ. τοῦ πολέμου ἀξιολογώτατος ἀγὼν συνηνέχθη D.C.41.56
;ὑ. τοῦ πολέμου καὶ πρόφασιν διδόντων ἐλευθεροῦν τοὺς Ἕλληνας Plu.Flam.15
;τὸ χωρὶς ὑποθέσεως πολεμεῖν.. τί ἄλλο ἢ μανία; D.Chr.38.17
; [οἱ ἐλέφαντες] ἴσασι τῆς ὁδοῦ τῆς ἐπ' αὐτοὺς τὴν ὑ... εἶναι.. τοὺς ὀδόντας Ael.NA6.56
.4 occasion, excuse, pretext,οὕτω γὰρ ἂν αὐτοῖς ἡ ἀπολογία προαναιροῖτο καὶ ἡ πρώτη ὑ. τῆς ἐθελοδουλείας Luc.Merc.Cond.5
; τοιαύτης αὐτοῖς τῆς ὑ. οὔσης ib.10;ἀεὶ χρὴ ἐπί τινι λυπεῖσθαι καὶ μὴ ἄνευ ὑ. Artem.
2.60;ὑ. ἀργυρισμοῦ καὶ φόνων εἰληφέναι ἐδόκει D.C.63.26
;μή με νομίσῃς ἀπὸ τῆς παρούσης ὑ. ἀπαρτᾶν τὸν λόγον Id.52.18
.5 actor's role,τοὺς ὑποκριτὰς.. οὓς ὁρῶμεν οὔτε κλαίοντας ἐν τοῖς θεάτροις, ὡς αὐτοὶ θέλουσιν, ἀλλ' ὡς ὁ ἀγὼν ἀπαιτεῖ πρὸς τὴν ὑ. Plu.Dem.22
;ὶδεῖν τί μου ποιεῖ ὁ ἀθλητής, πῶς μελετᾷ τὴν ὑ. Arr.Epict.1.29.38
, cf. 41;τὴν τοῦ πατρὸς καὶ τῆς μητρὸς ὑ. λαβεῖν Iamb.VP8.39
.6 function, occupation, station in life, [Διονύσιος] ἐκ σημοτικῆς καὶ ταπεινῆς ὑ. ὁρμηθείς Plb.15.35.2
; [Ἀγαθοκλῆς] ὁρμηθεὶς ἀπὸ τοιαύτης ὑ. Id.12.15.7
;τὸ μὴ εἶναι ἄλλην βίου ὑ. εἰς τὸ φιλοσοφεῖν οὕτως ἐπιτήδειον ὡς ταύτην ἐν ᾗ νῦν ὢν τυγχάνεις M.Ant.11.7
, cf. 8.1, Paul. Aeg.3.17.7 practical problem,κοινὴ ἡ ὑ. καὶ τῷ καθ' ἡμᾶς βίῳ πάνυ πολλή, βαλανείου κατασκευή Luc.Hipp.4
;ἡ μὲν οὖν ὑ. τοιαύτη HeroAut.21.2
.II subject proposed ( to oneself or another) for discussion,κελεῦσαι τὴν πρώτην ὑ. τοῦ πρώτου λόγου ἀναγνῶναι Pl. Prm. 127d
;ἐπὶ τὴν ὑ. ἐπανάγειν τὸν λόγον X.Mem.4.6.13
;ἐπὶ τὴν ὑ. πάλιν ἐπανελθεῖν Isoc.4.63
, cf. Gal.6.124;τὴν ὑ. περὶ ἧς βουλεύεσθε οὐχὶ τὴν οὖσαν παριστάντες D.3.1
;τοὺς δικαστὰς ἀπαγαγὼν ἀπὸ τῆς ὑ. Id.19.242
;ἐπὶ τῆς ὑ. μεῖναι Aeschin.3.76
;ἔξω τῆς ὑ. λέγειν Isoc.7.63
, cf. 12.161;μὴ πόρρω λίαν τῆς ὑ. ἀποπλανηθῶ Id.7.77
, cf. 12.88, Aeschin. 3.176,190;ὅτ' ἔγραφον περὶ τὴν αὐτὴν ὑ. Isoc.5.83
;περὶ [τῆς πόλεως] τὴν ὑ. ποιησάμενος Id.12.35
;τοῦ πράγματος ἐν κεφαλαίῳ.. δήλωσις, ἵνα γινώσκωσι περὶ ὧν ὁ λόγος παρακολουθῶσί τε τῇ ὑ. Arist.Rh.Al. 1436a36
, cf. Pl.Def. 415b;ἡ ὑ. ἐλάττων Arist.Rh. 1404b15
; πρὸς ὑπόθεσιν λέγειν, opp. πρὸς ἀμφισβητοῦντα, ib. 1391b13;πολλὰ πρὸς τὴν ὑ. οἰκείως διαλεχθείς D.S.13.53
; haec erat ὑ., de gravitate ordinis, etc., Cic.Att.1.14.4.2 case at law, lawsuit,γράφει ὁ Μαιίστας εἰς τὴν ὑ. ταύτην IG11(4).1299.29
(Delos, iii B. C.), cf. OGI665.18,669.41 (both Egypt, i A. D.), POxy. 237 vii 34, viii 22 (ii A. D.), 486.26 (ii A. D.);τὰ περὶ ταύτης τῆς ὑ. πεπραγμένα PLips.34.18
(iv A. D.).3 subject of a poem or treatise, Zeno Stoic.1.23, Plb.1.2.1, D.H.Pomp.3, Longin. 38.2, Plu.Pomp.42, Luc.Charid.14, Pseudol.5, al.; of a picture, Id.Zeux.5,7; of an impromptu declamation,ἐπειδὰν οἱ παρόντες ὑποβάλωσί τινας ὑ. καὶ ἀφορμὰς λόγου Id.Rh.Pr.18
; plot, story,μῦθοι καὶ ὑποθέσεις Phld.Po.2.62
, cf. 5.5, al., Arg.Men.Oxy.1235.113 (ii A. D.), Dicaearch. ap. S.E.M.3.3, Artem.4.59, Sch.S.Aj.Prooem., Arg.Ar. Ach. tit., etc.4 speech,αἱ δικανικαὶ καὶ δημηγορικαὶ ὑ. Theon Prog.1
; = ἐπίδειξις 1.3, ἀρξαμένων (v.l. -ῳ)τῆς ὑ. LXX 4 Ma.1.12
; ἀνδρὸς ἀρετὰς ὅλην πληρούσας ὑ. providing matter for a whole speech, Chor.p.34B.b speech or subject of a speech in which the person, occasion, etc. are particularized, opp. θέσις v. 2, Aphth.Prog. 13, cf. Quint.Inst.3.5.7.5 a kind of play or pantomime,μῖμοί τινές εἰσιν ὧν τοὺς μὲν ὑποθέσεις τοὺς δὲ παίγνια καλοῦσιν Plu.2.712e
; μιμολωγοι η υποθησις εικυρα (i. e. μιμολόγοι· ἡ ὑπόθεσις Ἑκυρά), i. e. 'theatrical performance: play, the Hecyra', Ath.Mitt.26.4 (inscr. on lamp, iii B. C.); κλάειν ἤρξαντο πάντες καὶ μετέβαλε τὸ συμπόσιον εἰς σκυθρωπὴν ὑ. into a tragedy, Charito 4.3; so perh. in Luc.Nigr.8; of Aesop's fables,χρῆται [τῇ ἀλώπεκι] ὁ Αἴσωπος διακόνῳ τῶν πλείστων ὑ. Philostr.Im.1.3
.III supposition,ἢ βούλεσθε.. ἀπ' ἐμαυτοῦ ἄρξωμαι καὶ τῆς ἐμαυτοῦ ὑ., περὶ τοῦ ἑνὸς αὐτοῦ ὑποθέμενος, εἴτε ἕν ἐστιν εἴτε μὴ ἕν, τί χρὴ συμβαίνειν; Pl.Prm. 137b
; αὕτη ἡ ὑ., εἰ ἓν μὴ ἔστιν ib. 160b; χρὴ.. μὴ μόνον εἰ ἔστιν ἕκαστον ὑποτιθέμενον σκοπεῖν τὰ συμβαίνοντα ἐκ τῆς ὑ., ἀλλὰ καὶ εἰ μὴ ἔστι τὸ αὐτὸ τοῦτο ὑποτίθεσθαι ib. 135e, cf. 136a; [σκοπεῖν] τί ἐφ' ἑκατέρας τῆς ὑ. συμβήσεται ib. 136b;εἰ ὀρθὴ ἡ ὑ. ἦν, τὸ ψυχὴν ἁρμονίαν εἶναι Id.Phd. 94b
, cf. 92d, Sph. 244c;πρὸς μὲν τὴν ὑ. ὀρθῶς λέγουσιν, ὅλως δ' οὐκ ὀρθῶς Arist. Metaph. 1082b32
; ἐξ ὑποθέσεως σκοπεῖσθαι examine by starting from an assumption, of reasoning by analysis in geometry, Pl.Men. 86e; τῶν τὴν τέχνην ζητεύντων ἐξ ὑποθέσιος λόγων arguments seeking to derive the (medical) art from an assumption, Hp.VM13; ὑ. αὐτοὶ αὑτοῖς ὑποθέμενοι τῷ λόγῳ ib.1; ἄγοντες ἐπὶ ὑπόθεσιν τὴν τέχνην ib. 15;χρῆσιν ἀρετῆς τελείαν, καὶ ταύτην οὐκ ἐξ ὑ. ἀλλ' ἁπλῶς· λέγω δ' ἐξ ὑ. τἀναγκαῖα, οἷον.. τιμωρίαι καὶ κολάσεις.. τὸ καλῶς ἀναγκαίως ἔχουσι Arist.Pol. 1332810
; ἡ πολιτεία ἡ ἐξ ὑ. ( = ἡ δοθεῖσα ) the constitution based on a presupposition, ib. 1288b28; of currency, ἓν δή τι δεῖ εἶναι, τοῦτο δ' ἐξ ὑ.· διὸ νόμισμα καλεῖται according to a presupposed convention, Id.EN 1133b21 (cf. a29-31, APr. 41a40); of reductio ad impossibile,ἢ δεικτικῶς ἢ ἐξ ὑ. τοῦ δ' ἐξ ὑ. μέρος τὸ διὰ τοῦ ἀδυνάτου Id.APr. 40b25
-6, cf. 41a25;δυνατοῦ δεξάμενον ὑπόθεσιν ἐπ' ἀδύνατον ἀπαχθῆναι Arr.Epict.1.7.25
, cf. Procl. in Euc.pp.76,252 F.; καθ' ὑπόθεσιν by way of supposition, 'let us suppose', Phld.Rh. 1.95 S., Sign.12, Cleom.1.7.IV = τὸ ὑποκείμενον (cf.ὑπόκειμαι 11.8
), the presupposition of an action, that which has been settled before it begins,περὶ τοῦ τέλους οὐθεὶς βουλεύεται, ἀλλὰ τοῦτ' ἐστὶν ἀρχὴ καὶ ὑ. Arist.EE 1227a8
, cf. b30;τῶν πράξεων τὰς ἀρχὰς καὶ τὰς ὑ. ἀληθεῖς καὶ δικαίας εἶναι προσήκει D.2.10
; of a thing, that without which it cannot exist or be what it is, its essence, αὕτη (sc. τὸ στέλεχος)οἷον ὑ. καὶ φύσις δένδρων Thphr.HP4.13.4
(cf. οὐσία καὶ φύσις τοῦ δένδρου ibid.);ἐπὶ τοῖς χυμοῖς μόνοις σηπομένοις ἔχοντος τὴν ὑ. ὅλου τοῦ νοσήματος, ὅπερ ἐστὶ πυρετώδους ὄντος Gal.18(2).299
.2 in the syllogism, the preliminary statements of fact (whether proved or not) from which inference starts, i. e. the premisses ([etym.] προτάσεις) , τῶν ἀποδείξεων αἱ ὑ., equivalent to ἀρχαί, Arist.Metaph. 1013a16;αἱ ἀρχαὶ καὶ αἱ λεγόμεναι ὑ. Id.APo. 81b15
; ὅσα δέδεικται δι' ἐκείνων ὑποθέσεις ποιησάμενοι taking as premisses (here) what has been proved in those other works, Gal.6.7, cf. 25,224; ἴστω.. τῆς ὑγιεινῆς πραγματείας ἀνατρέπων τὴν ὑ. ib.17;ὑπόθεσιν, αἴτησιν οὖσαν πράγματος εἰς κατασκευήν τινος S.E.M.3.4
;λαμβάνειν ἀναποδείκτους ὑ. Plu.2.720f
, cf. 721d;ἀναγκαῖον ἢ τὰς ὑ. εἶναι τὰς πρώτας ψευδεῖς, ἢ τὰς ὑπὲρ τῶν συμβαινόντων ἀποφάς εις Plb.1.15.9
, cf. 11.b assumption of existence of any one of the fundamental objects of a particular science,ὁ ὁρισμὸς θέσις μέν ἐστι.. ὑ. δ' οὐκ ἔστι· τὸ γὰρ τί ἐστι μονὰς καὶ τὸ εἶναι μονάδα οὐ ταὐτόν Arist.APo. 72a23
;ἐν ταῖς πράξεσι τὸ οὗ ἕνεκα ἀρχή, ὥσπερ ἐν τοῖς μαθηματικοῖς αἱ ὑ. Id.EN 1151a17
.3 starting-point,ἐκ ταύτης τῆς ὑ. λαβεῖν τὸν λόγον τὴν εἰς ἑκάτερον μέρος ὁρμήν Iamb.VP27.130
; beginning, τὰς μὲν ἐλπίδας οὐ τελειοῖ (sc. ὁ ὄνειρος) , τὰς δὲ ὑ. τῶν πραγμάτων ταῖς περιοχαῖς ὁμοίας ποιεῖ (referring to a birth of twins which died), Artem.4.47.4 raw material,τὴν δοθεῖσαν ὑ. εὐφυᾶ πρὸς ὑποδοχὴν γυμναστικῆς.. ἀμείνω ἀποφαίνειν Luc.Hist. Conscr.35
;οἵαν ὕλην καὶ ὑ. φεύγεις·.. μένε οὖν μέχρι ἐξοικειώσῃς σαυτῷ καὶ ταῦτα M.Ant.10.31
.V mortgage, Thphr.Fr.97.1 (pl.).2 thing placed under, base, τὰς ὑ. (signf. 111)ποιούμενος οὐκ ἀρχὰς ἀλλὰ τῷ ὄντι ὑ., οἷον ἐπιβάσεις τε καὶ ὁρμάς Pl.R. 511b
, cf. Arr.Epict.1.7.22; in D.2.10 (v. supr. IV. 1) the ἀρχαί and ὑποθέσεις (i. e. basic principles) of actions are compared to the foundations ([etym.] τὰ κάτωθεν) of a house or a ship;Τριπτόλεμος.. τὰς πρώτας ὑ. βαλόμενος τῇ πόλει Lib.Or.11.52
.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > ὑπόθεσις
-
13 ῥέω
ῥέω, fut. ῥεύσομαι Theogn. 448, ῥεύσω Ev. Ioh. 7, 38; aor. ἔῤῥευσα, Sp., z. B. Polemo 2 (V, 32); bei den Attikern ist aber gebräuchlich ῥυήσομαι u. aor. ἐῤῥύην, ῥυῆναι, ῥυείς, der schon bei Hom. vorkommt, der außer ihm nur praes. u. imperf. gebraucht (vgl. Lob. Phryn. 7391; perf. ἐῤῥύηκα; – 1) fließen, fluthen, strömen, nicht bloß vom Wasser, Hom. u. Folgde, sondern auch vom Blut, von Thränen, vom Schweiß u. dgl.; πηγὴ ῥέει ὕδατι, die Quelle strömt von Wasser, Il. 22, 149, vgl. Od. 5, 70; auch ῥέεν αἵματι γαῖα, die Erde rann, triefte von Blut, Il. 8, 65, u. sonst, wie Eur. ῥεῖ γάλακτι πέδον, ῥεῖ δ' οἴνῳ, Bacch. 142; u. im Orak. bei Her. 7, 140, ἱδρῶτι ῥεούμενοι, welche Form sich sonst nicht findet u. einige Analogie mit μαχεούμενοι hat; αἵματι, ἱδρῶτι ῥεόμενος, Luc. D. Mort. 14, 5 salt. 71; Plut. Cor. 3; ῥέω ἱδρῶτι Ep. ad. 292 ( Plan. 105); aber ποταμῷ οἶνον ῥέοντι Luc. V. H. 1, 7, vgl. ep. sat. 20 u. Theocr. 5, 124, – κῦμα ῥέον, Pind. Ol. 11, 10; εὐρὺ ῥέων, 5, 18; ἀφρὸς βρότειος ἐῤῥύη κατὰ στόμα, Aesch. frg. bei Schol. Ar. Lys. 1259; vom Gerüchte, das sich verbreitet, δόξης ἢ κληδόνος καλῆς μάτην ῥεούσης, Soph. O. C. 259; ἄνω ἂν ῥέοι τὰ πράγμαϑ' οὕτως, Eur. Suppl. 520; in Prosa überall; auch übertr. von andern Dingen als Wasser, τὸ λόγων νᾶμα ἔξω ῥέον, Plat. Tim. 75 e; ὡς ἰόντων ἁπάντων καὶ ἀεὶ ῥεόντων, in stetem Flusse sein, Crat. 439 c; ῥεῖν καὶ φέρεσϑαι τὰ πράγματα, 411 c; er nennt sogar die Philoso phen, welche annehmen, daß die Dinge in steter Bewegung, in stetem Flusse seien, οἱ ῥέοντες, Theaet. 181 a, = οἱ τὸ πᾶν κινοῦντες, Ggstz οἱ τοῠ ὅλου στασιῶται; S. Emp. adv. log. 1, 99 στιγμῆς ῥυείσης γραμμὴν φαντασιούμεϑα. – Andere Vrbdg ῥυῆναι διὰ τοῠ ὀρόφου, Luc. Mar. D. 12, 1, durchfließen; von feuerspeienden Bergen, Ael. V. H. bei Stob. Floril. 79, 38. Auch vom Winde, Plut. Sert. 17. – Πολὺς ῥεῖ, von einem starken, voll fließenden Strome, Her. 8, 134; auch ὁ Ἀσωπὸς ποταμὸς μέγας ἐῤῥύη, Dem. 59, 99; u. übertr. von gewaltigem Redestrom, Πύϑωνι ϑρασυνομένῳ καὶ πολλῷ ῥέοντι καϑ' ὑμῶν, 18, 136; ὁρμὴ ῥυεῖσα πολλὴ καὶ ἄτακτος, Plut. de virt. moral. 5. Uebh. – 2) übtr., sich in reicher Fülle ergießen, wie unser strömen, z. B. vom ungehemmten, vollen Fluß der Nede, ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδή, Il. 1, 249; Hes. Th. 39. 97; ἔπε' ἐκ στόματος ῥεῖ μείλιχα, 84; u. in Prosa, πάντες ὅσοι περὶ πορνείας ἐῤῥύησαν λόγοι, Dem. 19, 287; auch ἐκ χειρῶν βέλεα ῥέον, Pfeile strömten, d. h. flogen in Menge aus ihren Händen, Il. 12, 159; u. von reisen oder wurmstichigen Früchten, von Haaren, in Menge abfallen, ausfallen, Od. 10, 393; Hes. frg. 5; Theocr. 2, 89; ῥεῖ ὁ καρπός, Pol. 12, 4, 14; στάχυς, Babr. 88, 14; von einer großen Menschenmenge, ῥεῖ πολὺς ὅδε λεώς, Aesch. Spt. 80; auch οὐκ ἐάσει γλῶσσαν ἐργμάτων ἄτερ ἔσω πυλῶν ῥέουσαν ἀλδαίνειν κακά, 539, daß thatenlos Geschwätz einströme; Θρῄκιος ῥέων στρατός, Eur. Rhes. 290; auch πόλιν χρυσῷ ῥέουσαν, Troad. 995; Ar. Equ. 527 vrbdt ὃς πολλῷ ῥεύσας ποτ' ἐπαίνῳ διὰ τῶν ἀφελῶν πεδίων ἔῤῥει, vom Kratinus, den er, wie auch das Folgende zeigt, τῆς στάσεως παρασύρων ἐφόρει τὰς δρῦς καὶ τοὺς ἐχϑροὺς προϑελύμνους, mit einem Strome vergleicht. – Aber auch zerfließen, sich auflösen, εἰ ῥέοι τὸ σῶμα καὶ ἀπολλύοιτο ἔτι ζῶντος τοῦ ἀνϑρώπου, Plat. Phaed. 87 d. – Bei Sp. oft für »sich auf Etwas stürzen, sich wohin neigen«, ὅλος ἐῤῥύη πρὸς αὐτόν, Plut. Alcib. 21; ἐπὶ τὸ πρᾳότερον ῥ υῆναι, Cat. min. 23; ἐπὶ ποιητικήν, Cic. 2, u. oft. – 3) in trans. Bdtg fließen lassen, selten, wohin man das oben angeführte οἱ ῥέοντες aus Plato ziehen kann; ἐῤῥει χειρὶ παῖς Ἀχιλλέως πατρί, Eur. Hec. 532; Archil. frg. 17; vgl. Ruhnk. ep. crit. 264; Dem. Lpt. 273. – Etwas Anderes ist λέγεται τούτῳ τὸν Πακτωλὸν χρυσὸν ῥεῠσαι, Schol. Ar. Plut. 287, wie Ἱμέρα ἀνϑ' ὕδατος ῥείτω γάλα, Theocr. 5, 124, vgl. 126. – 4) Sp. auch pass., ἡ γὰρ Ὁμήρου σειρὴν ὑμετέρων ῥεῖται ἀπὸ στομάτων, Ep. ad. 451 (IX, 522); ἐῤῥεῖτο führt Phryn. 220 an; s. auch das oben aus Her. angeführte ῥεο ύμενοι. – Ueber die Contraction vgl. Lob. zu Phryn. 221. – Bei Ath. XI, 495 d sind τὰ ῥέοντα eine Art Becher, wofür er ein Beispiel aus Astydamas anführt. Vgl. ῥυσίς u. ῥυτόν.
-
14 καθολου
καθόλου, καθ΄Iὁλου adv. в целом(εἰπεῖν Plut.; γράφειν Polyb.)
τὸ κ. Diod. — вообще;οὐ κ. Dem. — вообще (совсем) не, нисколько (не);κ. μή NT. — отнюдь неIIadj. indecl. (все)общий(ζήτησις Plut.)
πρότασις ἢ κ. ἢ ἐν μέρει (sc. ἐστίν) Arst. — положение бывает или общим или частным;λέγω κ. τὸ παντὴ ἢ μηδενὴ ὑπάρχειν Arst. — общим я называю причастность всему ( в утвердительных положениях) или ничему ( в отрицательных положениях);ἥ τῶν κ. πραγμάτων σύνταξις Polyb. — всеобщая история;ἥ κ. ἀπόδειξις Arst. — общее доказательство -
15 περιλαμβάνω
A embrace, τινα X. An.7.4.10, Smp.9.4, LXXGe.29.13, etc.; grasp,ταῖς χερσὶν πέτρας Pl.Sph. 246a
: hence πολλὸν τοῦ ἀσφαλέος π. Hp.VM9.2 encompass or surround an enemy, Hdt.8.7,16, Plb.2.29.5, etc. ; μετεώρους τὰς ναῦς π. intercept them at sea, Th.8.42 ;χάρακι π. κύκλῳ τὴν πόλιν Plb.1.48.10
; ἐπεὰν δὲ αὐτὸν περιλάβῃς when you get hold of him, catch him, Hdt.5.23 ; πανοικίῃ τινὰ π. Id.8.106;π. τὸν θῆρα Pl.Sph. 235b
; π. τόπον ὑπὸ [ διφθέραις] cover it over, Phylarch.41 J.; also of water,πλείω π. τόπον Plb.4.39.8
:—[voice] Pass., to be caught, trapped,οἴμοι, περιείλημμαι μόνος Ar.Pl. 934
; τῷ καιρῷ περιληφθέντες constrained by.., Plb.6.58.6, etc.3 compass, get possession of,ἅπαντα τὰ ἐκείνου Is.8.37
;πάντα π. ταῖς ἐλπίσιν Plb.8.1.3
; acquire an art, Phld.Rh.2.21 S.II encase or cover all round,τοῦ τείχους χαλκῷ τὸν περίδρομον Id.Criti. 116b
;νεύροις.. κύκλῳ κατὰ κορυφὴν περιειλημμένη Id.Ti. 77e
;χρυσαῖς λεπίσι περιληφθῆναι Plb.10.27.10
;χαλκοῖς ἥλοις Moschio
ap.Ath.5.207b:—[voice] Pass., of substances taken in a medium, Ph.Bel.89.17.III comprehend, include, ;τῷ λόγῳ Id.8.141
;τῷ λόγῳ τὸ ὄν Pl.Sph. 249d
; πολλὰ εἴδη ἑνὶ ὀνόματι ib. 226e, cf. Plt. 288c ([voice] Pass.); δύο γὰρ ὄντα αὐτὰ καὶ.. τρίτον ἄλλο εἶδος ἓν ὄνομα περιλαβόν since one name includes the two, and a third class besides, Id.Lg. 837a ; μιᾷ ἰδέᾳ καθ' ἓν ἕκαστον π. Id.Phdr. 273e ;π. πάντα D.61.30
;π. τῇ διανοίᾳ τὸ μέλλον Plu.Luc.9
;τὴν ἱστορίαν γραφῇ Id.Cic.41
; π. τὴν.. διάλεκτον compass it (Coraës παραλαβεῖν), Id.Ant.27; βραχεῖ λόγῳ π. Luc. Peregr.42 ;π. ταῖς συνθήκαις τινά Plb.5.67.12
;ὅσα μὴ σφόδρα περιείληφε ἓν ὁ νόμος τι προσαγορεύσας Lycurg.9
:—[voice] Pass.,θήρα πάμπολύ τι πρᾶγμά ἐστι περιειλημμένον ὀνόματι νῦν σχέδον ἑνί Pl.Lg. 823b
;περιληφθῆναι τοῖς νόμοις Arist.Pol. 1287b19
;τοσούτων περιειλημμένων κακῶν Phld.Sto.339.13
(- ειλλημε- Pap.).Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > περιλαμβάνω
-
16 ῥέω
ῥέω, Il.22.149, etc.; [dialect] Ep. [full] ῥείω Hes.Fr. 263 (dub.), D.P.1074, AP7.36 (Eryc.), but not in Hom.: [tense] impf. [ per.] 3sg.Aἔρρει Il.17.86
, Telecl.1.4, but elsewhere in Hom. ἔρρεε or ῥέε: [tense] fut.ῥεύσομαι Thgn.448
, E.Fr. 384, Crates Com.15.4, Pherecr.130.5, Hp.Haem.5; also ῥευσοῦμαι, Arist.Mete. 356a16, 361a33; later ῥεύσω, AP5.124 (Bass.): [tense] aor. (anap.), Hp.Loc.Hom.11, Int.23, Mosch.3.33, AP5.32 (Parmen.), Plb.5.15.7 ([pref] ἀπ-), Paus.5.7.4, etc.:—but the [dialect] Att. [tense] fut. and [tense] aor. are of pass. form,ῥῠήσομαι Isoc.8.140
, cf. Hp.Nat.Hom.5; ἐρρύην [ῠ] Th.3.116, X.Cyr.8.3.30, Pl.Ti. 84c, etc., as also in Hdt.8.138; [dialect] Dor. ἐξ-ερρύα, v. ἐκρέω; [ per.] 3sg. subj.ἐ[γ]ρυᾷ GDI3591a51
([place name] Calymna); [dialect] Ep. [ per.] 3sg.ῥύη Od.3.455
: [tense] pf.ἐρρύηκα Hp.Loc.Hom.10
, Pl.R. 485d, Isoc.8.5; later ἔρρυκα, Gal.5.398.—A [tense] pres. [voice] Med. [full] ῥέομαι occurs also in Orac. ap. Hdt.7.140 (v. infr.), Plu.Cor.3, Luc.Salt.71, Philostr. VS1.25.9, etc.; so , Philostr.VA8.31, etc.—This Verb does not [var] contr. εη, εο, εω:—flow, run, stream, gush, Od.19.204, Il.3.300, 17.86, etc.: with dat. of that which flows, [πηγὴ] ὕδατι ῥέει the fountain runs with water, 22.149, cf. Od.5.70, IG12.54.7;ῥέε δ' αἵματι γαῖα Il.8.65
, etc.;φάραγγες ὕδατι.. ῥέουσαι E.Tr. 449
(troch.);ῥεῖ γάλακτι πέδον ῥεῖ δ' οἴνῳ Id.Ba. 142
(lyr.); οἴνῳ.. ἔρρει χαράδρα Telecl.l.c.(v. sub fin.); (also in [voice] Med., ἱδρῶτι ῥεούμενοι (metri gr. for ῥεόμενοι, cf. μαχεούμενοι) Orac. ap. Hdt.7.140;φόνῳ ναῦς ἐρρεῖτο E. Hel. 1602
);πόλιν χρυσῷ ῥέουσαν Id.Tr. 995
: so metaph.,πολλῷ ῥ. ἐπαίνῳ Ar.Eq. 527
: rarely with acc. in the same sense (v. infr. 11.2): also with gen.,ἀσφάλτου Str.7.5.8
;πολλοῦ ὕδατος Arr.An. 5.9.4
: sts. with nom.,Ζεὺς χρυσὸς ῥυείς Isoc.10.59
, cf. AP5.32 (Parmen.).b the post-Hom. expression for a full stream isμέγας ῥεῖ, ῥέουσι μεγάλοι Hdt.2.25
;μέγας ἐρρύη Id.8.138
, cf. Th.2.5;ῥ. οὐδὲν ἧσσον ἢ νῦν Hdt.7.129
; also πολὺς ῥεῖ, metaph. of men,ῥεῖ πολὺς ὅδε λεώς A.Th.80
(lyr.);Κύπρις ἢν πολλὴ ῥυῇ E.Hipp. 443
(cf. infr. 2); soῥ. μου τὸ δάκρυον πολύ Ar.Lys. 1034
; also ἐς ἔρωτα ἅπας ῥ. Ps.-Phoc.193;πρὸς τὸν Ἀλκιβιάδην ὁ δῆμος ὅλος ἐρρύη Plu.Alc. 21
.c of a river, also ῥ. ἀπὸ τηκομένης χιόνος derive its stream from melted snow, Hdt.2.22.d prov., ἄνω ῥεῖν flow upwards, of inversion of the usual or right order, E.Supp. 520;ἄνω ποταμῶν ἐρρύησαν οἱ.. λόγοι D.19.287
; cf. ἄνω (B)1.e ταῦτα μὲν ῥείτω κατ' οὖρον (v. οὖρος (A))S.Tr. 468.2 metaph. of things, ἐκ χειρῶν βέλεα ῥέον from their hands rained darts, Il.12.159;ῥεῖ μάλιστα ὁ ἀὴρ ῥέων ἐν τοῖς ὑψηλοῖς Arist.Mete. 347a34
, cf. 349a34;φλὸξ ῥυεῖσα Plu.Brut.31
; soτὴν Αἴτνην ῥυῆναι Ael.Fr.2
; esp. of a flow of words, , cf. Hes.Th.39.97; ἔπε' ἐκ στόματος ῥεῖ μείλιχα ib.84: abs., of the tongue, run glibly, A.Th. 557; so : hence, of words or sentiments, to be current, .3 fall, drop off, e.g. of hair, Od.10.393, Hes.Fr.29, Theoc. 2.89, etc.; of ripe fruit, Plb.12.4.14, Gp.9.12; of over-ripe corn,ἤδη ῥέοντα τὸν στάχυν Babr.88.14
; wear out,εἰ ῥέοι τὸ σῶμα καὶ ἀπολλύοιτο Pl.Phd. 87d
; of a house, to be in a tumble-down condition, Gorg. ap. Stob.4.51.28, Teles p.27 H.; ῥέουσαν σύγκρισιν στῆσαι to stay a collapse of the system, Herod.Med. ap. Orib.5.27.1.4 of molten objects, liquefy, run,ῥεῖ πᾶν ἄδηλον S.Tr. 698
;τήκεται ὁ λίθος.. ὥστε καὶ ῥεῖν Arist.Mete. 383b6
, cf. Thphr.Lap.9.5 to be in perpetual flux and change,ἅπανθ' ὁρῶ ἅμα τῇ τύχῃ ῥέοντα μεταπίπτοντά τε Com.Adesp.200
; , cf. 411c;κινεῖται καὶ ῥεῖ.. τὰ πάντα Id.Tht. 182c
: hence οἱ ῥέοντες, of the Heraclitean philosophers, opp. οἱ τοῦ ὅλου στασιῶται, ib. 181a.b ' run', of ink, etc., metaph.,στιγμῆς ῥυείσης γραμμὴν φαντασιούμεθα.., γραμμῆς δὲ ῥυείσης πλάτος ἐποιήσαμεν S.E.M.7.99
; cf.ῥυίσκομαι 11
.6 of persons, ῥ. ἐπί τι to be inclined, given to a thing, Isoc.8.5; ; οἱ ταύτῃ ῥυέντες ib. 495b.7 leak, of a ship, opp. στεγανὸν εἶναι, Arist.Fr. 554, cf. Paus.8.50.7; λύχνοι ῥέοντες prob.in Roussel Cultes Egyptiens p.222(Delos, ii B.C.); of a roof, Men.Sam. 248; [ἀγγεῖον] ῥέον Plu.2.782e
;οἰνοχόαι ῥέουσαι Michel 815.131
(Delos, iv B.C.).9 impers.,ἐκ ῥινῶν ἐρρύη Hp.Epid.1.19
.II very rarely trans., let flow, pour,ἔρρει χοάς E.Hec. 528
(as v.l. for αἴρει):—this differs from the usage2 c. acc. cogn., ῥείτω γάλα, μέλι, let the land run milk, honey, Theoc.5.124, 126; αἷμα ῥυήσεται, of the Nile, Ezek.Exag. 133;οἶνον ῥέων Luc.VH1.7
, cf. LXXJl.3(4).18, Sch.Ar.Pl. 287:—in place of this acc. the best writers commonly used the dat., v. supr. 1.1.
См. также в других словарях:
καθόλου — (AM καθόλου) επίρρ. 1. γενικά, εν γένει, συνολικά («καθόλου εἰπεῑν») 2. (σε αρνητική πρότ. ή σε αρνητικές απαντήσεις) διόλου, ουδόλως, ουδαμώς (α. «απόψε δεν κοιμήθηκα καθόλου» β. «είσαι ευχαριστημένος;» «καθόλου» γ. «οὐδὲ καθόλου μακρὸν πλοῑον» … Dictionary of Greek
παρόλου — Α διόλου. [ΕΤΥΜΟΛ. < αρχ. φρ. «παρ ὅλου» (πρβλ. καθ όλου)] … Dictionary of Greek
λογική — I (Μαθημ.). Μαθηματική επιστήμη, τα θεμέλια της οποίας βρίσκονται στο έργο του Αριστοτέλη Όργανον (βλ. λ. λογική [φιλοσοφική επιστήμη]). Ο μαθηματικός Μπουλ εισήγαγε στη λ. αυτή τον λογισμό, με τον οποίο αποφεύγονται πολλά προβλήματα που υπάρχουν … Dictionary of Greek
Aelius Herodianus — Infobox Person name = Herodian ( Aelius Herodianus ) image size = caption = birth date = ca. 180 birth place = Alexandria death date = ca. 250 death place = occupation = grammarian spouse = Aelius Herodianus (Latin; Greek polytonic|Αἴλιος… … Wikipedia
Catholicism — As a Christian ecclesiastical term, Catholic from the Greek adjective Polytonic|καθολικός, meaning general or universal [ [http://www.perseus.tufts.edu/cgi bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2351864 Liddell and Scott] The word … Wikipedia
Aelius Herodianus — (latein.; altgr. Αἴλιος Ἡρωδιανός), auch Herodian genannt (* um 180; † um 250), war einer der berühmtesten griechischen Grammatiker in graeco romanischer Zeit und ein Zeitgenosse Kaiser Marcus Aurelius . Er ist nicht mit dem zeitgenössischen… … Deutsch Wikipedia
Catholic Church — This article is about the church in communion with the See of Rome. For other uses, see Catholic Church (disambiguation). Roman Christianity redirects here. For other uses, see Roman Christianity (disambiguation). Part of a series on the Catholic … Wikipedia
Σουδάν — Κράτος της Βόρειας Αφρικής. Συνορεύει στα Β με την Αίγυπτο και τη Λιβύη, στα Δ με το Τσαντ και την Κεντροαφρικάνικη Δημοκρατία, στα Ν με το Κόνγκο, την Ουγκάντα και την Κένυα και στα Α με την Αιθιοπία και την Ερυθραία, ενώ το ΒΑ τμήμα της… … Dictionary of Greek
Ελλάδα - Φιλοσοφία και Σκέψη — ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Η φιλοσοφία ως κατανοητικός λόγος Όταν κανείς δοκιμάζει να προσεγγίσει την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, πρωτίστως έρχεται αντιμέτωπος με το ερώτημα για τη γένεσή της. Πράγματι, η νέα ποιότητα των φιλοσοφικών θεωρήσεων της… … Dictionary of Greek
Epistula ad Carpianum — Der Epistula ad Carpianum (Brief an Carpian) ist die traditionelle Bezeichnung eines Briefes, den Eusebius an einen Christen namens Carpianus geschrieben hat und der mitunter im Kanon der Evangelien auftaucht. In diesem Text erklärt Eusebius sein … Deutsch Wikipedia
Αίγυπτος — I Κράτος της βορειοανατολικής Αφρικής και (σε μικρό μέρος) της δυτικής Ασίας.Συνορεύει στα Δ με τη Λιβύη, στα Ν με το Σουδάν και στα ΒΑ με το Ισραήλ, ενώ βρέχεται στα Β από τη Μεσόγειο θάλασσα και στα Α από την Ερυθρά θάλασσα.Η Α. (αλ… … Dictionary of Greek